موسسه با شرکت مهندسي امکان الکتريک به عنوان پيمانکار اصلي اجراي خط انتقال برق 100 کيلومتر قرارداد مديريت HSE امضا نمود. کارفرماي اين پروژه شرکت توسعه و مهندسي نفت مي باشد.
موسسه در تاريخ 94/1/31 با دانشکده نفت تهران وابسته به دانشگاه صنعت نفت تفاهمنامه همکاري در زمينه برگزاري دوره هاي آموزشي مشترک، سمينارها و همايش هاي تخصصي و ساير فعاليت هاي علمي در حوزه ايمني، سلامت و محيط زيست امضا نمود.
آييننامه سيستم اتصال به زمين (ارتينگ) فصول 1-3
فصل اول ـ تعاريف
اين فصل به تعريف اصطلاحها و کلمههاي بکار رفته در آئيننامه ميپردازد. 1ـ زمين (ارت)1: رسانندگيجرم زمين را در صورتي که پتانسيل الکتريکي در هر نقطه از زمين به صورتقراردادي برابر صفر در نظر گرفته شود، زمين (ارت) مينامند. 2ـ سيستم اتصال به زمين (ارتينگ)2: يک يا چند الکترود همراه با سيمهاي ارت را که قابليت اتصال به ترمينال اصلي داشته باشند، سيستم اتصال به زمين (ارتينگ) مينامند. 3ـ الکترود ارت (زمين)3: رسانا يا گروهي از رساناهاي متصل به هم است که اتصال الکتريکي به زمين را فراهم ميکنند.
4ـ مقاومت الکترود ارت4: مقاومت بين ترمينال اصلي زمين و کره زمين است. 5 ـ امپدانس حلقه اتصال به زمين5 : امپدانس حلقه جريان اتصالي زمين است که شروع و پايان آن نقطه اتصالي است و با ZS نشان داده ميشود. ـ حلقه اتصالي زمين در سيستمهاي مختلف به شرح ذيل است: الف ـ سيستمهاي TN نقطهشروع (محل اتصالي)، از بدنه دستگاه به ترتيب به سيم ارت، شينه ارت، شينهنول، نقطه ترانس، سيمپيچ ترانس، سيم فاز اتصالي و نقطه اتصال به بدنه. ب ـ سيستمهاي TT و IT نقطهشروع (محل اتصالي)، سيم اتصال به زمين، الکترود زمين، زمين، الکترودسيستم، شينه نول، نقطه صفر ترانس، سيم فاز اتصالي و نقطه اتصالي. 6 ـ اتصالي: حالتياز مدار است که جريان در مسيري غيرعادي يا بدون اينکه پيشبيني شده باشديا در نظر گرفته شود، جاري ميشود. اين جريان امکان دارد از نقص درعايقبندي يا از بستهاي به کار رفته بر روي عايق رساناها ناشي شود. 7 ـ جريان اتصال به زمين (جريان اتصال کوتاه)6 : اضافه جرياني است که در نتيجه بروز اتصالي با امپدانسي قابل چشمپوشي بين هاديهاي با پتانسيلهاي مختلف در شرايط عادي کار برقرار شود. 8 ـ جريان نشتي زمين7 : جريانجاري به زمين يا رساناهاي ديگري را که مدار الکتريکي آنها به زمين راهدارد، جريان نشتي زمين مينامند. در صورت استفاده از خازن در مدارها،امکان دارد جريان مذکور داراي مقدار جزء خازني هم باشد. 9ـ سيم اتصال به زمين (سيم ارت)8 : سيم حفاظتي را گويند که ترمينال اصلي ارت تأسيسات را به الکترود ارت يا ساير قسمتهاي اتصال به زمين وصل ميکند. 10ـ سيم خنثي (نول)9 : سيمي متصل به نقطه خنثي در سيستم (صفر زمين) که قادر است انرژي الکتريکي را انتقال دهد. 11ـ هادي حفاظتي (PE)10 : دربعضي از اقدامات حفاظتي براي تأمين ايمني در برابر برقگرفتگي لازم است بااستفاده از هادي حفاظتي قسمتهاي زير به همديگر وصل شوند: ـ بدنههاي هادي؛ ـ قسمتهاي هادي بيگانه؛ ـ ترمينال اصلي زمين؛ ـ الکترود زمين؛ ـ نقطه صفر ترانس (نقطه خنثي)؛ 12ـ سيم غلافدار فلزي به منظور زمين کردن: يکنوع سيستم سيمکشي است که در آن سرتاسر طول يک يا چند سيم عايقدار توسطنوار يا غلاف فلزي پوشانده شده و مانند هادي PEN عمل ميکند. 13ـ سيم مشترک ارت ـ نول (PEN)11 : سيمي را که به طور مشترک، هم کار سيم اتصال به زمين و هم کار سيم نول را انجام دهد، سيم PEN مينامند. 14ـ قسمتهاي بيحفاظ (روباز) هادي: قسمتبي حفاظ از تجهيزات را که قابل لمس بوده و حامل برق نيست، اما امکانبرقدار شدن در شرايط اتصالي را دارد، قسمت بيحفاظ هادي مينامند. 15ـ ترمينال اصلي اتصال به زمين (ارتينگ)12 : ترميناليا شينهاي را گويند که براي اتصال به سيمهاي محافظ تهيه شده و سيمهايهمپتانسيلکننده و سيمهاي اتصال به زمين (ارت)، يا هر وسيلهاي که بهعنوان اتصال به زمين (ارتينگ) به کار ميرود، به آن وصل ميشوند. 16ـ قسمتهاي برقدار13 : سيم يا قسمتهايي از رسانا را که براي استفادههاي معمولي برقدار شدهاند، قسمتهاي برقدار مينامند. سيم نول نيز شامل اين قسمتهاست، اما طبق قرارداد، سيم PEN (سيم مشترک ارت ـ نول) به عنوان قسمت برقدار محسوب نميشود. 17ـ پتانسيل زمين (ارت)14 : پتانسيلالکتريکي ايجاد شده نسبت به جرم موجود زمين يا نسبت به سطح زمين اطرافالکترود ارت را هنگامي که جريان الکتريکي از الکترود به زمين جاري شود،پتانسيل زمين مينامند. 18ـ کراديان پتانسيل (در يک نقطه از زمين)15 : اختلاف پتانسيل اندازهگيري شده بر واحد طول يک نقطه را در جهتي که پتانسيل بيشترين مقدار را داشته باشد، گراديان پتانسيل مينامند. 19ـ دستگاههاي سيار (قابل حمل) 16 : دستگاههايالکتريکي را مينامند که در حال حرکت کار ميکنند يا اينکه ميتوانند بهآساني از محلي به محل ديگر حرکت داده شوند. در حالي که به پست توزيع برقمتصل هستند. 20ـ قسمتهايي که به طور همزمان با هم قابل دسترسي هستند17 : سيمهايا قسمتهاي رسانا که به طور همزمان در موقعيتهاي مخصوصي قابل لمس هستند. اين قسمتها شامل بدنههاي برقدار، قسمتهاي بدون حفاظ (روباز)، هاديهايبيگانه، سيم ارت و الکترودهاي ارت هستند. 21ـ دستگاه پس ماند جريان (RCD) 18 : دستگاهسوئيچينگ مکانيکي يا مجموعهاي از دستگاهها که در شرايط مشخصي سبببازنگهداشتن اتصالات در مواقعي ميشوند که پسماند جريان به مقدار معينيرسيده باشد. 22ـ هادي بيگانه: قسمتي از رساناها را که احتمال ايجادپتانسيل، به ويژه پتانسيل ارت در آنها وجود دارد و قسمتهاي شکليافتهاياز تجهيزات الکتريکي نيستند، هادي بيگانه مينامند. 23ـ وسايل قطع و وصل و کنترل19 (قبل يا بعد از تابلو) تجهيزاتي است که براي وصل يک مدار الکتريکي با هدف ذيل پيشبيني ميشود: ـ حفاظت ـ کنترل ـ جدا کردن ـ انجام عمليات قطع و وصل 24ـ تابلو20 (مجموعهاي از تجهيزات قطع و وصل و کنترل): ترکيبياست از فيوزها، لوازم قطع و وصل و رلههاي کنترل که کليه اتصالات الکتريکيو مکانيکي بين آنها و نيز وسايل اندازهگيري مانند آمپرمتر يا ولتمتر رانيز شامل ميشود. 25ـ حصار 21 : حفاظي است که از تماس مستقيم با ولتاژهاي خطرناک جلوگيري ميکند. مانند حصار ترانس پست برق فشار قوي. 26ـ باتري22 : يک سيستم الکتروشيميايي است که قادر به ذخيره انرژي الکتريکي دريافتي به صورت شيميايي است و آن را از طريق تبديل، باز پس ميدهد. 27ـ کانال کابل23 : محفظهيا پوششي است که بالاي زمين يا داخل آن قرار دارد و در بعضي موارد دارايتهويه است و ابعاد آن اجازه ورود افراد را به داخل آن نميدهد، ولي امکاندسترسي به هاديها يا کابلها در تمامي طول آن امکانپذير است. 28 ـ سيني کابل24 : تکيهگاه پايه داري براي کابل است که لبههاي آن برگشته و بدون پوشش است و ممکن است داراي منافذ پرس شده باشد. 29ـ تونل کابل25 : محفظهاياست به شکل راهرو و آدمرو، حامي سازههاي نگهدار براي هاديها يا کابلها ومفصلها که دسترسي آزاد براي افراد در تمام طول آن ممکن باشد. 30ـ مدار (برقي دريک تأسيسات) 26 : مجموعهاي از تجهيزات الکتريکي که از منبعي واحد تغذيه کنند و در برابر اضافه جريانها به کمک وسيله واحدي حفاظت شوند. 31ـ مدار توزيع (از يک تأسيسات)27 : مداري است که يک تابلوي برق را تغذيه ميکند. 32ـ کليد خودکار28 : وسيلهمکانيکي قطع و وصل است که قادر است در شرايط عادي مدار جريانها را قطع ياوصل کند و در شرايط غيرعادي مانند اتصال کوتاه، جرياني را به مدت کوتاه ازخود عبور دهد يا قطع کند. 33ـ جريان طراحي (يک مدار)29 : شدت جرياني است که پيشبيني ميشود در حالت عادي از مدار عبور کند. 34ـ جريان مجاز حرارتي (يک هادي)30 : حداکثر شدت جريان است که ميتواند به طور دايم و در شرايط معين از هادي عبور کند، بدون آنکه دماي دايمي آن از مقدار مشخص تجاوز کند. 35ـ اضافه جريان31 : هر شدت جرياني که از مقدار اسمي تجاوز کند. در مورد هاديها مقدار اسمي برابر جريان مجاز حرارتي است. 36ـ جريان اضافه بار (يک مدار) 32 : اضافه جريان در مداري است که خرابي الکتريکي ندارد. 37ـ شدت جريان عملياتي قراردادي (مربوط به يک وسيله حفاظتي)33 : شدت جريان معيني است که سبب ميشود وسيله حفاظتي در مدت مشخصي که به آن زمان قراردادي گويند، عمل کند. 38 ـ تماس مستقيم34 : تماس افراد يا احشام است با قسمتهاي برقدار، مانند تماس با سيم فاز يا تماس با سيم فاز و نول. 39ـ تماس غيرمستقيم35 : تماسافراد يا احشام با قسمتهاي معيوب الکتريکي مانند تماس با کليد يا پريزمعيوب يا بدنه فلزي برقدارشده که در حالت عادي برقرار نيستند. 40ـ ترمينال اصلي زمين (شينه ارت) 36 : ترميناليا شينهاي است که براي وصل هاديهاي حفاظتي که شامل هاديهاي همبندي برايهم ولتاژ کردن و هاديهاي مربوط به اتصال زمين عملياتي (در صورت وجود) بهسيستم زمين است، پيشبيني ميشود. 41ـ تجهيزات الکتريکي37 : شامل هرنوع مصالح و لوازم و وسايل و تجهيزاتي است که در توليد، تبديل، انتقال،توزيع يا مصرف انرژي الکتريکي مورداستفاده قرار ميگيرد، مانندترانسفورماتورها، وسايل اندازهگيري، وسايل حفاظتي، تجهيزات سيستمهايسيمکشي و وسايل مصرفکننده انرژي الکتريکي مانند لوازم خانگي و غيره. 42ـ تجهيزات مصرفکننده جريان38 : تجهيزاتي است که براي تبديل انرژي الکتريکي به نوعي انرژي ديگر در نظر گرفته ميشود. مانند لامپها، بخاريهاي برق و دينامها. 43ـ فيوز39 : وسيلهاياست که به نحو مخصوصي طراحي و تناسب يافته و در صورتي که در يک مدارالکتريکي شدت جريان برق در مدت زمان معيني از مقدار کافي بيشتر شود ازطريق ذوب يک يا چند المان، آن مدار را حفظ ميکند. 44ـ تأسيسات الکتريکي 40 : مجموعهاي از تجهيزات الکتريکي مرتبط با هم است که هدف يا هدفهاي معيني را که داراي مشخصات هماهنگ هستند تأمين ميکنند. 45ـ سرويس ورودي تأسيسات الکتريکي 41 : نقطهاي است که در آن انرژي الکتريکي به ساختمان ، کارگاه يا کارخانه تحويل ميشود. 46ـ عايقبندي 42 : عايقبندي به قسمتهاي برقدار اعمال ميشود تا در برابر برقگرفتگي ايمني ايجاد کند. 47ـ عايقبندي کابل 43 : مواد عايقي هستند که در ساختار کابل به کار ميرود و کار اصلي آنها مقاومت در برابر ولتاژ است. 48ـ مفصل44 : وسيلهاي است براي اتصال بين دو کابل که يک مدار مداوم را تشکيل ميدهد. 49ـ سپر (شيلدينگ کابل)45 : لايهفلزي و زمين شده روي کابل است تا ميدان الکتريکي کابل را به داخل آن محدوديا کابل را در برابر تأثير عوامل الکتريکي خارج، حفاظت کند. (غلافهايفلزي، زرهها و هاديهاي هم مرکز زمين شده ممکن است به عنوان سپر نيز بکارروند.) 50 ـ کليد قطع بار46 : وسيله مکانيکي قطع و وصل است که قادربه وصل، عبور دادن و قطع جريان برق مدار در شرايط عادي است. شرايط عاديممکن است شامل وضعيتي با اضافه بارهاي مشخص باشد و همينطور براي مدتيمشخص جريانهايي را در شرايط غيرعادي مدار، مانند اتصال کوتاه تحمل کند. 51 ـ ولتاژ تماس47 : ولتاژياست که به هنگام بروز خرابي در عايقبندي بين قسمتهايي از هاديها،بدنههاي هادي، قسمتهاي هادي بيگانه و غيره که به طور همزمان در دسترسهستند، ظاهر ميشود. (شکل1) 52 ـ ولتاژ تماس احتمالي 48 : حداکثر ولتاژ تماس است که احتمال دارد در صورت بروز اتصال کوتاهي با امپدانس ناچيز، در تأسيسات الکتريکي ظاهر شود. 53 ـ ولتاژ گام ولتاژياست که براثر برخورد هادي فاز با زمين ايجاد ميشود. اين برخورد ممکن استدر اثر پارگي هاديهاي فاز برق فشار ضعيف يا فشار قوي بوجود آمده و يااينکه در اثر از بين رفتن عايقبندي سيمها يا کابلهاي برقدار و نشت جريانبرق به زمين حادث ميشود. (شکل1). 54 ـ اضافه ولتاژ صاعقه 49 : اضافه ولتاژگذرايي در نقطهاي از سيستم است که به علت اصابت صاعقهاي با مشخصات معين ظاهر ميشود. 55 ـ سيستم سيمکشي 50 : مجموعهاياست متشکل از کابل و سيم يا کابلها و سيمها و يا شينهکشي و همچنينقسمتهايي که آنها را نگهداري ميکند (لولههاي پوليکاي تويکار، روي کار،داکتها، سينيها و کانالها). (شکل)
فصل دوم ـ مفاهيم بنيادين سيستم اتصال به زمين
ماده1ـ اتصال به زمين از دو نظر مهم است: 1ـ حفظ سلامت و ايمني افرادي که از سيستم برق استفاده ميکنند. 2ـ حفظ سلامت سيستم، صرفنظر از مسايل مربوط به ايمني. ماده2ـ اتصال به زمين از نظر انجام کار صحيح و سالم سيستم، دو هدف را دنبال ميکند: 1ـ ايجاد شرايطي که در آن، سيستم از نظر فني درست عمل کند. اين هدف با برقراري مسيري از طريق زمين به منبع تغذيه و اتصال به زمين با استفاده از رلههاي حساس به دست ميآيد. 2ـ ايجاد شرايطي که در آن عايقبندي سيستم سالم ميماند. درسادهترين تحليل ممکن، يک سيستم از رساناها و عايقها تشکيل ميشود،رساناها بايد تا جايي که ممکن است جلوي عبور جريان برق از مسيرهايناخواسته را بگيرند. به عبارت ديگر، عبور جريان برق بايد در مسير دلخواهبرقرار شود و در ساير جهات از آن جلوگيري به عمل آيد. عايقها حساستر ازهاديها هستند و علاوه بر دماي زيادي که سبب انهدام عايق ميشود، بالا رفتنبيش از حد ولتاژ و اثر آن به مدت طولاني، مخصوصاً در دماي بالا، عايق رازودتر از بين برده و سبب بروز خرابي در سيستم ميشود. به طور خلاصه،صرفنظر از اثر دما در تحليل اوليه، عمر عايقبندي بستگي به شدت ميدان ومدت زمان برقراري آن دارد. اگر شدت ميدان کمي از مقدار مجاز آن بيشترباشد، ممکن است پس از چند سال سبب خرابي عايقبندي شود و اگر اين مقدارچند برابر مقدارمجاز باشد، در ظرف چند دقيقه يا ثانيه سبب از بين رفتنعايقبندي در ضعيفترين نقطه سيستم ميگردد. در شکل (2) منحني تغييراتايستادگي عايقبندي يک کابل با توجه به تنش ميدان الکتريکي و مدت زمانبرقراري آن نشان داده شده است. (نمودار) مشاهده ميشود که تغييراتشدت ميدان نسبت به زمان به گونهاي است که شدت ميدان با خط افقط مجانب استو اين مقداري است که در مدتي طولاني، عايقبندي در آن شدت ميدان را نشانخواهد داد. قابل ذکر است که در دماهاي مختلف محل خط مجانب تغيير خواهدکرد. ماده3ـ تغييرات ولتاژ در سيستمي که به زمين وصل نيست: دراين بخش به بررسي اثر ولتاژها در حالت واقعي ميپردازيم. شکل (3) وضعيتولتاژها را در صورت وصل نبودن يک نقطه از سيستم به زمين نشان ميدهد: ولتاژنقطه خنثي (N) نسبت به زمين در صورت سالم بودن سيستم، به علت وجود خازنهايطبيعي بين فازهاي سيستم و زمين، برابر صفر است و در اين هنگام ولتاژهايموجود هيچ تنش اضافي را روي عايقبندي هادي خنثي و هاديهاي فازها درسرتاسر سيستم، به وجود نخواهدآورد. U N-E = 0 V 230 U L1-E = U0 = V 230 U L2-E = U0 = V 230 U L3-E = U0 = اما اگر به سبب بروز سانحهاي در سيستم، يکي از فازها (L1) به زمين وصل شود، وضعيت ولتاژهاي سيستم به صورت ذيل خواهدبود: ولتاژنقطه خنثي (N) نسبت به زمين در سيستمي که يک فاز آن به زمين وصل شده است،ديگر برابر صفر نبوده و برابر U0 خواهدبود. در اين هنگام ولتاژهاي موجودتنشي را روي عايقبندي هادي خنثي و هاديهاي فازها در سرتاسر سيستم به وجودخواهند آورد: V 230 U N-E = U0 = 0 U L1-E = U = V 400 U L2-E = U0 = V 400 U L3-E = U0 = (اشکال) همچنين مقدار ولتاژ ممکن است در زماني طولاني عايقي را که براي آن پيشبيني نشده است، از بين ببرد. ازطرف ديگر، قبل از اينکه عايقبندي در اثر بالا رفتن ولتاژها خراب شود،ممکن است باعث جرقه زدن بين نقاطي از سيستم شود که ولتاژ آنها نسبت به همبيشتر از دوام عايق آنهاست. ماده4ـ انواع سيستمهاي توزيع فشار ضعيف: 1ـ سيستمهاي سه فاز با هادي خنثي؛ 2ـ سيستمهاي تک فاز منشعب از سه فاز با هادي خنثي؛ دو سيستم مذکور در ايران معمول است، اما انواع ديگري سيستمهاي توزيع وجود دارند که در شکل (4) نمونههايي از آنها مشاهده ميکنيد. (شکل) ماده5 ـ شناسايي هاديها در سيستمهاي جريان متناوب: (2ـ3ـ1) براي مشخص کردن هادي فاز از حرف L (اولين حرف کلمه Live ) استفاده ميشود. (2ـ3ـ2) براي مشخص کردن هادي خنثي از حرف N (اولين حرف کلمه Neutral ) استفاده ميشود. (2ـ3ـ3) براي مشخص کردن هادي حفاظتي از حرف PE (اولين حرف کلمات Protective Earthing ) استفاده ميشود. (2ـ3ـ4) براي مشخص کردن هادي مشترک حفاظتي/خنثي از حروف PEN (اولين حروف کلمات Protective Earthing + Neutral ) استفاده ميشود. بنابراين، سيستمهاي تک فاز به قرار ذيل خواهند بود: الف) سيستمهاي دو سيمه L1 + PEN ; L1 + L2 ; L1 + N ب) سيستم سه سيمه L1 + N + PE سيستمهاي سه فاز به صورت ذيل خواهند بود: الف) سيستم سه سيمه L1 + L2 + L3 ب) سيستمهاي چهار سيمه ( PEN يا PE يا N ) L1 + L2 + L3 + ج) سيستمهاي پنج سيمه L1 + L2 + L3 + N + PE
فصل سوم ـ سيستمهاي اتصال به زمين
ماده6 ـ انواع مختلف اتصال به زمين: درانواع مختلف سيستمهاي الکتريکي، وصل قسمتهايي از سيستم و بدنههاي هاديلوازم الکتريکي به جرم کلي زمين از دو ديدگاه مورد توجه است: الف) اتصال به زمين عملياتي يا سيستم دراين روش وصل نقطه خنثاي سيستم به زمين باعث قطع مدارهاي معيوب احتماليميشود و در نتيجه عايقبندي سيستم حفظ شده، صحت کار لوازم و دستگاههايالکتريکي تأمين و اضافه ولتاژها محدود ميگردد و از اين طريق به کار درستلوازم و مدارها کمک ميشود. ب) اتصال به زمين حفاظتي در اين روشبدنههاي هادي به خنثي و زمين وصل ميشود تا در مواقع اتصالي مدار معيوبرا به سرعت قطع کند و بدين ترتيب ايمني افرادي که بنا به وظيفه شغلي درتماس با تجهيزات سيستمهاي الکتريکي هستند و همچنين ساير افراد جامعه کهمصرفکننده نهايي انرژي هستند، تأمين شود و خطر آتشسوزي نيز محدود گردد. ماده7ـ طبقهبندي سيستمهاي اتصال به زمين فشار ضعيف: انواع سيستمهاي اتصال به زمين فشار ضعيف عبارتند از: 1ـ TN شامل TN-C ، TN-S و TN-C-S 2ـ TT 3ـ IT ماده8 ـ نامگذاري سيستمهاي الکتريکي مذکور به صورت ذيل است: الف) از دو حرف اصلي شناسايي، حروف اول سمت چپ رابطه سيستم با زمين را مشخص ميکند. حرف اول از سمت چپ T (برگرفته از کلمه Terra (لاتين) به معناي زمين): بدين معناسب که يک نقطه از سيستم به زمين وصل است. حرف اول از سمت چپ I (برگرفته از کلمه Isolated) : نشان ميدهد که سيستم از زمين مجزاست يا با مقاومتي بزرگ به آن وصل است. ب) از دو حرف اصلي شناسايي، حرف دوم از سمت چپ رابطه بدنههاي هادي تجهيزات با زمين را مشخص ميکند: حرف دوم از سمت چپ N : نمايانگر آن است که بدنههاي هادي به هادي خنثاي زمين شده، وصل هستند. حرف دوم از سمت چپ T : مشخص ميکند که بدنههاي هادي، مستقل از زمينسيستم، به زمين وصل هستند. ج) حروف کمکي نشاندهنده زير سيستمها هستند ( C و S ) حرف سوم از سمت چپ S : بدنههاي هادي از طريق يک هادي حفاظتي مخصوص (PE) در مبدأ به نقطه خنثاي سيستم وصل ميشود. (سيستم TN-S ). حرف سوم از سمت چپ C : بدنههاي هادي از طريق يک هادي حفاظتي مشترک مخصوص و خنثي (PEN) به زمين وصل ميشود. (سيستم TN-C ). ماده9ـ سيستم TN : دراين سيستم منبع انرژي (ترانس پست يا ژنراتور برق) در يک يا چند نقطهارتشده و قسمتهاي هادي در دستر و قسمتهاي هادي بيگانه تأسيسات تنها ازطريق سيمهاي ارت به نقطه يا نقاط ارت شده منبع متصل ميشوند. به عبارتديگر مسيري رسانا براي عبور جريانهاي اتصال به زمين تأسيسات به نقطه يانقاط ارت شده منبع وجود دارد. اين سيستم به چند دسته تقسيم ميشود: الف) سيستم TN – C : (شکل 5 ـ الف): دراين سيستم، سيم ارت و نول مشترک هستند. به عبارت ديگر سيم نول که از شينهنول تابلوي اصلي به مصرفکنندهها برده ميشود، هم به عنوان نول مورداستفاده قرار ميگيرد و هم به عنوان سيم ارت يعني يک انشعاب از سيم نول بهبدنه هادي دستگاههاي مصرفکننده به عنوان سيم ارت وصل ميشود. کابلهاي هممرکز ارت شده يا کابلهاي غلافدار فلزي ارت شده که مسير برگشتي براي عبورجريان اتصال به زمين را فراهم ميآورند، نمونههايي از اين سيستم هستند. (شکل) ب) سيستم TN-S : (شکل 5 ـ ب): دراين سيستم، سيمهاي نول و ارت از يکديگر جدا هستند. يعني در محل تابلوياصلي برق علاوه برشينه نول، شينه ديگري به نام شينه ارت وجود دارد که سيمارت اصلي از الکترودهاي زمين به آن وصول شده و از آنجا به موازات سيمهاينول و فازها (به صورت پنج سيمه) تا دستگاههاي مصرفکننده برده شده و بهبدنه هادي آنها متصل ميشود. (شکل) ج) سيستم TN-C-S (شکل (5 ـ ج)): تنهادر بخشي از اين سيستم (معمولاً در ابتدا)، سيم نول و ارت با يکديگر مشترکهستند و از آن نقطه به بعد، سيم پنجمي از نول منشعب شده و جداگانه به بدنهدستگاههاي مصرفکننده اتصال داده ميشود. (شکل) ماده10ـ سيستم TT (شکل (6)): دراين سيستم منبع انرژي (ترانس پست يا ژنراتور برق) در يک يا چند نقطهارتشده و قسمتهاي هادي در دسترس و هادي بيگانه تأسيسات به الکترود ارتمحلي يا الکترودهايي که نقطه نظر الکتريکي مستقل از ارتهاي منبع سيستمهستند، متصل ميشوند. يعني اتصال به زمين حفاظتي هيچگونه ارتباطي با اتصالبه سيستم ندارد. (شکل) ماده11ـ سيستم IT (شکل (7)): در اين سيستممنبع انرژي (ترانس پست يا ژنراتور برق) يا به طور کلي ارت نشده، يا ازطريق يک امپدانس بزرگ ارت ميشود و قسمتهاي هادي در دسترس تأسيسات نيز بهالکترود ارتي که از نظر الکتريکي مستقل است، وصل ميشوند. در اين سيستمنيز اتصال به زمين حفاظتي و اتصال سيستم با يکديگر ارتباط ندارند. استفاده از اين سيستم براي شبکههاي عمومي توزيع برق ممنوع است. (شکل) ماده12ـاز انواع سيستمهاي مذکور تنها استفاده از سيستم اتصال به زمين نوع TN درکارخانهها و کارگاهها الزامي است. مگر آنکه نوع کارخانه يا کارگاه،استفاده از سيستمهاي TT و IT را ايجاب کند که در اين صورت لازم است باذکر دلايل، اجازه مخصوص براي استفاده از اين سيستمها گرفته شود. ماده13ـهادي خنثي (N) و هادي حفاظتي (PE) بايد از همديگر مجزا باشند و فقط در يکنقطه (نقطه مبدأ) به يکديگر وصل شوند نبايد از محل جداشدن هاديهاي خنثيوحفاظتي آنها را در نقطه ديگري به يکديگر وصل کرد. علت اين امر آن است کهدر صورت اتصال مکرر سيم نول و ارت به يکديگر، حلقه ايجاد ميشود که جريانچرخشي ناشي از آن در سيستمهاي مخابراتي و الکترونيکي پارازيت يا نويزايجاد ميکند. در سيستم قدرت خالي بودن ظرفيت جريان سيم ارت مهم است. در صورت پر بودن ظرفيت (ايجادLOOP ) سيم ارت وظيفه خود را در موقع لزوم بهدرستي انجام نخواهدداد.
پروژه هاي ساختماني و عمراني به دليل تغييرات زيادي که به طور روزمره و با پيشرفت فيزيکي پروژه در نيروي انساني، ماشين آلات، شرايط و محيط و ماهيت کار قطعا يکي از صنايع با ريسک بالاست. براساس آمارهاي رسمي بيش از 20 درصد حوادث ... بيشتر
سازمان هايي كه تمايل دارند از پتانسيل كاهش هزينه هاي حوادث به عنوان عامل افزايش سود در مجموعه خود استفاده نمايند، مي توانند با استقرار سيستم هاي OHSAS 18001 ، HSE-MS ايزو 14001 و .. بيشتر
رويکرد موسسه در حوزه آموزش فراهم نمودن تسهيلات آموزشي ارزان قيمت براي عموم جامعه با هدف ارتقاي دانش و آگاهي افراد در جهت تامين سلامتي و ايمني نيروي انساني، حفاظت از دارايي ها، منابع طبيعي و ... بيشتر
پورتال HSE
کاريابي و استخدام
دانلودها
پورتال HSE در سال ۱۳۸۷ توسط موسسه و به عنوان بخشي از سايت موسسه راه اندازي شده است. همچنان که انتظار مي رفت پورتال HSE ...بيشتر
قطعا آگاهي يافتن به موقع از فرصت هاي شغلي براي افرادي که هنوز مشغول به کار نشده اند و يا افرادي که به دنبال فرصت هاي شغلي بهتري هستند ...بيشتر
بديهي است دسترسي آسان به منابع علمي، ضمن صرفه جويي در وقت تاثير بسزايي در بهبود كيفي و راندمان كاري علاقمندان به تحقيق و مطالعه، نويسندگان و مترجمان كتاب و مقالات خواهد داشت.