آدرس کانال تلگرام موسسه @iihsep



اگر وضعيت محيط‌زيست ايران تغيير نكند، نفرين نسل‌هاي آينده به‌دنبالمان است
تاریخ ارسال : 1389/6/16

در سال 67 با رسانه‌ها مصاحبه كردم و مخالفت سازمان را با راه‌اندازي آزادراه تهران-شمال اعلام كردم، چندي بعد به من گفتند كه بايد گفته‌ها را تكذيب كني، گفتم:تكذيب نمي‌كنم، چون مي‌دانستم كه اگر البرز بميرد تهران مي‌ميرد.

ايلنا: همايش تجليل از مديران مسئول‏‌، دبيران سرويس و خبرنگاران حوزه محيط‌زيست رسانه‌هاي كشور ديروز در خانه هنرمندان برگزار شد. محمد باقر صدوق، معاون محيط زيست طبيعي يكي از معدود مسئولان دولتي بود كه در اين همايش از او دعوت شده بود. مسئولان برگزار كننده اين همايش مي‌گفتند كه در اين همايش فقط از مسئولاني دعوت شده است كه با رسانه‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد رابطه خوبي دارند و دلشان براي محيط‌زيست كشور مي‌سوزد.
به گزارش خبرنگار ايلنا، صدوق زماني كه مديركل محيط زيست استان تهران بود، يكي از در دسترس ترين مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست بود‏‌، كمتر اتفاق مي‌افتاد كه شماره موبايلش را بگيري و پاسخ مناسبي دريافت نكني‏، اما از زماني كه او معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست شده است‏ كمتر مي‌بيني‌اش‏‌، به ندرت تلفن‌اش را پاسخ مي‌دهد و احساس مي‌كني كه ديگر صدوق هم پاسخگو نيست اما معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست‏‌، ديروز در اين همايش حاضر شد و بعد از مدتها دوباره سخن گفت. او حتي در رابطه با حرف نزدن‌هايش هم توضيح داد و گفت: وقتي مديركل محيط زيست استان تهران بودم، راحت‌تر حرف مي‌زدم اما ‏‌حالا كه آمده‌ام در معاونت بايد يك خط قرمز هايي را رعايت كنم تا با مجموعه هماهنگ باشم اما اين را هم مي‌دانم كه تا حرف نزنيم و انتقاد نكنيم به نتيجه مطلوب نمي‌رسيم.
او در همايش تجليل از خبرنگاران محيط‌زيست گفت: رسانه‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد نقش مهمي در جهت ارتقا محيط زيست كشور دارند و بسياري از اقداماتي را كه حتي مسئولان محيط‌زيستي كشور نمي‌توانند در جهت اتقا وضعيت محيط زيست كشور انجام دهند‏‌، يعني به نوعي زورشان نمي‌رسد‏‌، با كمك رسانه‌ها مي‌توان انجام داد.
صدوق براي ادعايي كه مطرح كرده بود‏‌،‌ ادله هم ارائه كرد و گفت:‌ سال 67 مدير كل محيط زيست استان تهران بودم ‏، مي‌خواستند آزادراه تهران شمال را راه‌اندازي كنند، كارشناسان محيط زيستي كشور مخالف بودند سازمان محيط زيست هم مخالف بود، براي حل مشكل به تركان وزير راه نامه نوشتيم‏‌، پاسخي دريافت نشد. به حبيبي‏‌معاون اول رئيس‌جمهور نامه نوشتيم‏‌، جوابي نداد، ‏‌به آيت‌الله هاشمي‏ ‌رئيس‌جمهور وقت نامه داديم‏‌، هيچ اتفاق نيفتد ‏به مقامات بالاتر نامه داديم‏، پاسخي نبود و سرانجام وقتي ديدم هيچ كدام از مسئولان توجهي به موضوع نمي‌كنند، تصميم گرفتم با رسانه‌ها مصاحبه كنم و مخالفت سازمان حفاظت محيط زيست را با راه‌اندازي آزادراه تهران شمال اعلام كنم‏‌، فكر همه چيز را هم كرده بودم ، با اين اقدام يا به نتيجه مثبت مي‌رسيديم يا مجبور مي‌شدم استفعا دهم و از سازمان خارج شوم. به رسانه‌ها گفتيم مشكلات راه‌اندازي بزرگراه تهران‌-شمال را و رسانه‌ها يك هفته قبل از اينكه كلنگ اين آزاد‌راه به زمين بخورد در صفحه اول تيتر زدند كه احداث بزرگراه تهران-شمال غيرقانوني است.
او ادامه داد: در آن زمان مي‌خواستند در مسير آزاد راه تهران- شمال 5 شهر 600 هزار نفري بسازند و زمين‌هاي اين شهرها را به مردم بفروشند و با پول آن بزرگراه را بسازند اما جنجال مطبوعات به قضيه فيصله داد و اين آزادراه ساخته نشد‏‌. چندي بعد هم يكي از نهادها دفترچه‌اي 40 صفحه‌اي را مقابل من گذاشتند و گفتند اين بازتاب مصاحبه‌هاي تو است چرا چنين گفته‌اي‏‌، آنچه گفته‌اي راتكذيب كن. من هم نپذيرفتم و گفتم حتي اگر مجبور شوم از سازمان حفاظت محيط زيست استعفا مي‌دهم ولي انچه گفته‌ام را تكذيب نمي‌كنم، چون مي‌دانستم كه اگر البرز بميرد تهران مي‌ميرد، ‏‌چون البرز منبع اصلي تامين آب تهران است.
صدوق گفت: ‌زماني هم كه در اراك با كارخانه آلومينيم سازي درگير شده بوديم و صاحبان اين كارخانه چون قدرت داشتند و پول، كار خود را با زد و بند پيش مي بردند‏‌تنها با كمك مطبوعات توانستيم موضوع را حساس سازي كنيم و به اقدامات نادرست آنها پايان دهيم .
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست گفت: من به خوبي مي‌دانم كه رسانه‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد مي‌توانند نقش مهمي در بهبود محيط زيست كشور داشته باشند.
چه بگويم از محيط زيست طبيعي كشور كه دل من پرخون تر از دل شماست
صدوق بعد از اين مقدمه لب به سخن گشود و گفت:‌ چه بگويم از محيط زيست طبيعي كشور كه دل من پرخون تر از دل شماست. چه بگويم؟ از پارک گلستان بگويم، از درياچه اروميه بگويم‏‌، از درياچه پريشان بگويم، از ناهماهنگي‌هايي که وجود دارد بگوييم ، از کاهش حيات وحش کشور بگويم، درد دل زياد است.
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست ادامه داد:‌يکي از مشکلات عمده‌اي که در کشور وجود دارد مشکل درياچه اروميه است و اگر روند همين‌گونه ادامه پيدا كند تا دو سه سال آينده درياچه اروميه به كلي مي‌ميرد و فاجعه «آرال» که در قرن بيستم اتفاق افتاد ، در قرن بيست و يکم براي درياچه اروميه در ايران تکرار مي‌شود و هيچ کاري هم نمي‌شود کرد.
سد سازي عامل اصلي خشك شدن درياچه اروميه است نه خشكسالي
او گفت: ادعا اين است که 67 درصد کم آبي درياچه اروميه مر بوط به خشکسالي است اما من اين رقم را قبول ندارم،خشکسالي هميشه در کشور وجود داشته، در کتيبه‌اي مربوط به خشايار شاه آمده است، خدايا اين مملکت را همواره از سه چيز نجات بده ، يکي از خشکسالي، يکي از دروغ و ديگري دشمن و اين نشان دهنده اين است كه اين سه همواره در سرزمين ما وجود داشته است. خشكسالي هميشه بوده است اما درياچه اروميه خشك نشده بود. من فكر مي‌كنم علت اصلي خشكي درياچه اروميه به خاطر سدها و بندهايي است كه در مسير رودهاي منتهي به درياچه اروميه زده شده است.
وضعيت درياچه اروميه، آدم را به گريه مي‌اندازد
صدوق ادامه داد:من در سالهاي مختلف به درياچه اروميه زياد سر زده‌ام، ‏‌اما حال اين درياچه هيچ وقت اين قدر بد نبود. الان ديگر هيچ پرنده‌اي انجا سكونت ندارد، عمق آب كم شده و برخي قسمت‌ها هم خشك شده اند‏‌آدم گريه‌اش مي‌گيرد.
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اينكه اگر وضعيت به همين شكل ادامه پيدا كند‏‌، تا دو سه سال آينده درياچه اروميه خشك مي‌شود و فاجعه اتفاق مي‌افتد،‌ گفت:وضعيتي که اکنون براي درياچه اروميه پيش آمده است نتيجه سه دهه توسعه ناپايدار، ناموزون و بي‌رويه است و مطمئن باشيد اين توسعه نامتوازن فقط به درياچه اروميه ضربه نزده است و به‌زودي در آينده زخم‌هاي ديگري هم سر باز مي‌کند.
او ادامه داد:‌ در گذشته 21 رودخانه و 39 مسيل وارد درياچه اروميه مي‌شد اما اکنون يک قطره آب هم وارد اين درياچه نمي‌شود، چرا براي اينکه سد زده‌اند و همه اب‌ها را کنترل کرده‌اند و آب درياچه اروميه از سه حوزه آذربايجان غربي، آذربايجان شرقي و گرجستان تامين مي‌شد اما حالا 29 سد روي رودخانه‌ها هست که مورد بهره‌برداري قرار دارد، 16 سد در حال ساخت است و 17 سد هم در دست مطالعه است ، بنابر اين چه انتظاري بايد داشته باشيم، الان وضعيت اين چنين است ‏، اگر اين روند ادامه پيدا كند ‏‌مي‌توان حدس زد كه در آينده چه پيش مي‌آيد.
صدوق گفت: امسال بر اثر بارندگي نيم متر آب درياچه اروميه بالا آمد،همه خوشحال شدند، فکر کردند اتفاقي افتاده است اما آب تبخير شد، ودر حال حاضر شوري آب درياچه اروميه به حد فوق اشباع رسيده است و «آرتيميا» تقريبا منقرض شده است . آب درياچه اروميه در حال حاضر از سطح تراز آب 7 متر پايين تر است و تا دو ماه آينده از حداقل تراز آب هم کمتر مي‌شود، با اين وضعيت سازمان حفاظت محيط‌زيست چه مي‌تواند بكند؟
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست تصريح كرد:‌ سازمان حفاظت محيط زيست مطالعاتي در رابطه با درياچه اروميه انجام داده است ، نشست‌هايي هم با وزارت‌خانه‌ها و ارگان‌هاي مرتبط مانند وزير نيرو، وزير جهاد کشاورزي ، وزير کشور و سه استاندار آذربايجان غربي، شرقي و گرجستان برگزار كرده و به توافقاتي هم رسيده است و طرح مديريتي تهيه شد و نهايتا به اين جمع‌بندي رسيده‌ايم که 1/3 ميليارد متر مکعب آب در سال نياز آبي اين درياچه است که بايد تامين شود. بعضي‌ها هم اين رقم را کم مي‌دانند و معتقدند بايد 9/3 ميليارد متر مکعب آب نياز است اما بر روي 1/3 ميليارد متر مکعب آب در سال توافق كرديم.
او ادامه داد: يک ستاد اجرايي هم به رياست معاون اول رئيس جمهور تشكيل شده که اولين نشست در ارديبهشت ماه برگزار شده است و قرار است حقابه هاي بهره برداري آب از هر استان تهيه شود و بعد از تصويب اين حق آبه ها به سمت درياچه اروميه رها شود و اكنون هم منتظر جلسه دوم هستيم که اين موارد به تصويب برسد.
چشم ام آب نمي‌خورد درياچه اروميه احيا شود، مسئولان هم توسعه را مي‌خواهند و هم درياچه اروميه را و اين شدني نيست
صدوق بعد از اينكه همه اين توضيحات را ارائه كرد‏، گفت:‌ اما من خودم چشم‌ام آب نمي‌خورد، دليل اش هم اين است که مسئولان هم درياچه اروميه را مي خواهند، هم توسعه را و اين امکان پذير نيست.
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست ادامه داد:‌ از طرفي کشاورزي توسعه پيدا كرده اما شيوه‌هاي كشاورزي همچنان بسيار سنتي است و آب زيادي براي آبياري استفاده مي‌شود و اب درياچه مصرف مي شود و از طرف ديگر هم خيلي سخت است كه با استانداري ها به توافق برسيم كه حق آبه درياچه اروميه را بدهند.
او گفت: طرح مديريتي درياچه اروميه‏‌يك طرح 5 ساله است و اگر در اين 5 سال ، هر سال 1/3 ميليارد متر مکعب روانه درياچه اروميه شود ، شايد درياچه اروميه نجات پيدا کند. ولي نجات اين درياچه را خيلي سخت مي بينم . با توجه به برداشت آب ، ميزان آب و توسعه کشاورزي و از طرف ديگر روشهاي بسيار بسيار سنتي قديمي .

مسائل محيط زيستي مثل بند شلوار است از هر طرف که بکشي در مي رود

صدوق ادامه داد: مسائل محيط زيستي مثل بند شلوار است از هر طرف که بکشي در مي رود يعني اين طور نيست که فکر کني هر کاري که مي خواهي مي تواني با طبيعت بکني .
او گفت: بر گرده درياچه پريشان هزار چاه عميق زده اند ، 300 حلقه از اين چاه ها غير قانوني است و آب درياچه پريشان از 12 چشمه تامين مي شود ، 11 تا از آن خشک شده است و يکي اش هم شرايط مناسبي ندارد‏‌، بنابراين نمي‌توان انتظار داشت كه وضعيت درياچه پريشان مناسب باشد .
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست تصريح كرد: بزرگترين مشکل مملکت ما سدها است. هر جا كه آبي وجود داشته سد زده اند، در دنيا دارند سدها را خراب مي کند و ما هنوز به دنبال اين هستيم كه سد بسازيم و اين اشتباه است، به قول آقاي آل‌ياسين که از سد سازي‌هاي قديمي است ، سد ها بر شانه هاي کوه ها نشسته اند اما از نظر اجتماعي بر گرده مردم و طبيعت هستند. اين نظر يک سد ساز خوب ايراني است.
او ادامه داد:سدها توليد آب کننده و برق هستند و اثرات مفيدي براي جامعه دارند اما اثرات نامطلوبي را بر محيط زيست مي گذارند و ما نبايد اين موضوع را فراموش كنيم.
صدوق گفت: جالب است هرجا كه سدي زده شده حق آبه ها هم حتي تامين نمي شود. بعد از فشارهايي كه به وزارت نيرو وارد شد و مخمصه اي كه دچارآن شد تازه وزارت نيرو بعد از چندين و چند سال به اين فكر اقتاده است كه حق آبه ها را تامين كند.
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست اظهار كرد: با سدهايي كه بر روي درياچه بختگان زده شده، بختگان كاملا خشك شده ‏‌نه تنها بختگان بلكه تمام تالاب هاي استان فارس خشك شده است و اين بسيار ناراحت كننده است. بسياري از اقدامات توسعه اي كه در كشور صورت مي گيرد به محيط زيست لطمه زده است.
كميته ارزيابي‌هاي زيست محيطي، مجوز قانوني براي تخريب محيط زيست صادر مي‌كند
او همچنين از كميته هاي ارزيابي هم انتقاد داشت و گفت: کميته ملي ارزيابي زيست محيطي هم در واقع مجوز خلاف قانوني صادر مي کند.
صدوق ادامه داد:‌ بنده هيچ اعتمادي ارزيابي هاي زيست محيطي ندارم. چون هزينه هاي ارزيابي هاي زيست محيطي را خود كارفرما تامين مي‌كند‏‌، نتيجه ارزيابي ها آ‎ن چيزي مي شود كه كارفرما انتظار دارد. از طرفي هم كساني كه در کميته ارزيابي زيست محيطي هستند،اکثرا نا آشنا هستند و تخصص كافي در اين زمينه را ندارند و اگر ايراد بگيرند ‏‌ايرادها بني اسرائيلي است و جايي هم كه اشكال اساسي در كار وجود دارد اصلا متوجه نمي شوند و مجوز را صادر مي كنند.
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست تصريح كرد:‌ اصولا ارزيابي هاي زيست محيطي كه در رابطه با پروژه ها در ايران انجام مي شود قابل اعتماد نيست. اگركسي توانست موردي پيدا کند که دفتر ارزيابي سازمان حفاظت محيط زيست پروژه را رد کرده باشد ، من به او جايزه مي دهم.
او ادامه داد: کميته ملي ارزيابي زيست محيطي يک دکان سه نبش شده است براي برخي از افراد که در اين دکان مجوزهاي قانوني براي تخريب محيط زيست صادر كنند.

تعداد حيات‌وحش كشور در حال كاهش است
صدوق در رابطه با وضعيت حيات وحش كشور گفت:‌ زيست‌گاه‌هاي كشور عمدتا دستخوش حوادث شده و از حيات وحش تهي و زنجيره غذايي هم متلاشي شده است و به همين دليل است كه به جاي اينکه يوزپلنگ ها در دشت باشد، درتپه ماهورها زندگي مي كنند. ديگر در دشت ها طعمه هاي مورد نياز يوزها يافت نمي شود يعني ديگر به قدر كافي در دشتها خرگوش و آهو وجود ندارد و متاسفانه مسئولان نيز توجه چنداني به كم شدن گونه هاي جانوري كشور ندارند.
قوانين محيط زيستي به روز نيست، بايد اصلاح شود
معاون محيط زيست طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست به روز نبودن قوانين را از ديگر مشكلات دانست و ادامه داد:‌ قوانين محيط زيستي كشور قديمي شده و ديگر به روز نيست. شرايط كشور تغيير كرده اما به نسبت تغيير شرايط قوانين زيست محيطي هيچ گونه تغييري نكرده است بنابر اين ديگر پاسخگوي نيازها نيست و همين مساله مشكلات زيادي را به دنبال داشته است.
صدوق با بيان اينكه مسائل زيست محيطي بايد تبديل به اولويت هاي اول كشور شود،گفت: ما بايد مراقبت محيط زيست كشور باشيم‏‌ در غير اين صورت نسل هاي اينده ما را نفرين و بازخواست مي‌كنند./***