|
مقدمه: صنعت قاليبافي ازقديم ازمهمترين صنايع دستي دراغلب روستاهاي ايران بوده است و قالي يکي از مهمترين و با ارزشترين اقلام صادراتي کشور مي باشد و عليرغم سوددهي زياد کارگران اين صنعت درشرايط بسياربدمحيطي وکاري قرار دارند . در كشور ما بيش از2500000نفربه كارقاليبافي اشتغال دارندكه بخش عمده اي ازآنان رازنان تشكيل ميدهندازآنجاكه زنان نقش عمده اي درتامين سلامت جامعه دارندتوجه به بهد اشت وسلامت آنان ازضروري ترين مسائلي است كه بايدموردتوجه قرارگيرد. در همين راستا بهداشت حرفه اي با هدف بهبودشرايط ايمني و بهداشت محيط کارگاههاي قاليبافي وارتقاء سطح سلامت قاليبافان نقش مهمي را ايفا مي نمايد . و طرح بقا بصورت مداوم در معاونت بهداشتي از طريق واحدهاي بهداشت حرفه اي به اجرا در مي آيد. طرح بقا ( بهداشت قاليبافان ) هدف: تامين و ارتقاي سطح سلامتي شاغلان كارگاههاي قاليبافي روستائي اهداف اختصاصي: 1. آموزش موازين بهداشت حرفه‌اي به جمعيت هدف 2. بهسازي كارگاههاي قاليبافي با اختصاص وام از طريق بانك عامل با همكاري بهورزان (در صورت امکان) 3. انجام معاينات و ارائه خدمات درماني به قاليبافان خطرات مربوط به محيط كار قاليبافي 1 – تغيير شكل ستون فقرات بصورت خميدگي آن بطرف خارج و ايجاد قوز پشتي در اثر خم شدن زياد بطرف منطقه بافت روي دار قالي 2 – تنگ شدن لگن خاصره كه در زنان باعث اشكال در زايمان و لزوم عمل سزارين مي شود و علت آن نشتن مداوم قاليباف بر روي تخته ، آن هم از سنين كودكي و محروم بودن از تابش آفتاب و كمبود ويتامين د مي باشد . 3 – تغيير شكل دادن استخوانهاي زانو بصورت كج شدن آن و ورم مفاصل پا 4 – ورم كردن مفاصل انگشتان در اثر گرفتن تارها با دست و جلو كشيدن و گره زدن خامه به آنها 5 – سياه زخم و ناراحتيهاي پوستي و ريوي در اثر تماس با پشم و استنشاق ذرات گرد و غبار 6 – اختلات بينائي : توجه هميشگي و زيادي كه بافنده بايد به نقطه بافت يا گره داشته باشد باعث خستگي چشم مي شود بخصوص اگر طراحي روشنائي و مقدار نور به اندازه كافي نباشد خستگي بيشتري عارض ميگردد . 7 – اختلات رواني : كار كردن خيلي خوب براي رسيدن به يك درجه عالي مهارت و هنرمندي و توجه هميشگي , بعضي اوقات باعث بيماريهاي عصبي كه بصورت لرزش دست و اختلالات رواني ظهور ميكند . 8 – عوارض ميكانيكي : عوارض ناشي از ضربات حاصله از وسايل و ابزار كار 9 – از آنجائيكه شرايط بهداشتي بعضي از كارگاههاي قاليبافي مناسب نيست ( تاريك و مرطوب هستند ) قاليباف در معرض بيماريهاي چون سل و راشي تيسم و نرمي استخوان مي باشد . اكثرا مشاهده مي گردد مادراني كه كار آنها قاليبافي است از ابتداي روز بچه هاي شير خوار خود را همراه خود به كارگاه ميبرند و تا غروب آفتاب از آنها در كارگاه نگهداري مي كنند . اين بچه ها چون از يك سو در معرض تابش اشعه آفتاب نيستند و از سوي ديگر تغذيه آنها ناكافي است دچار بيماري راشي تيسم مي شوند . 10 – امكان بردن نخهاي قالي به دهان و ايجاد مسموميت بوسله رنگ هاي شيميائي بكار رفته راههاي پيشگيري 1 - مجزا بودن كارگاه قاليبافي از اتاقهاي نشمين 2 - قابل شستشو بودن كف كارگاه , گچ كاري ديوار و سقف و رنگ آميزي آن با رنگهاي روشن 3 – در نظر گرفتن پنجره با نورگير سقفي جهت استفاده از روشنائي نور خورشيد و استفاده از روشنائي مصنوعي ( در بالاي سر قاليباف از لامپ فلورسنت كه بصورت آويزان باشد استفاده شود و در طرفين آن از لامپ هاي معمولي 60 تا 100 واتي استفاده بعمل آيد بنحويكه نقاط سايه روشن در كار مشاهده نشود ) . 4 – تابش روشنائي و نور از پنجره از سمت راست به سمت چپ قاليباف و دار قالي باشد . 5 - لامپ هاي نصب شده در كارگاه به هيچ وجه نبايد در ميدان ديد قاليباف قرار گيرد چون سبب خيرگي و خستگي زودرس چشم و جسم كارگر شده و عوارض چشمي را بوجود مي آورد . 6 - نصب هواكش در بالاي دار قالي و همچنين استفاده از ماسك كاغذي و پارچه اي جهت جلوگيري از ورود گرد غبار به سيستم تنفسي قاليبافان 7 – كارگاه در برابر شرايط نامساعد ( باد , باران و برف و... ) مقاوم باشد . 8 – حصول اطمينان از سالم بودن دار قالي و محكم بودن آن در جاي خود 9 – استفاده از دار قالي بهداشتي ( داري كه حول محور افقي قابل چرخش باشد به گونه اي كه قالي باف مجبور به بالا و پايين بردن نشيمنگاه خود نباشد ) و همچنين استفاده از نيمكت تشكچه دار نرم و داراي پشتي و همچنين زيرپائي مناسب كه مانع آويزان شدن پاها شود . 10 - فاصله پايين نورد دار قالي از زمين 50 تا 60 سانتي متر باشد بطوري كه مانع دراز كردن پاهاي قاليباف نشود . 11 - ارتفاع نشيمنگاه از كف كارگاه يا پايه هاي نيمكت بايد در اندازه اي تنضليم گردد كه كف پاي قاليباف به راحتي بر روي زمين يا روي نورد پاييني دستگاه قرار گيرد . مسلما داشتن صندلي مناسب و دار قالي بهداشتي تا حدودي از بروز عارضه واريس پا و تغيير شكل استخوان لگن خاصره و ستون مهره اي قاليباقان پيشگيري خواهد شد . 12 - پس از چله كشي هر قالي 20 تا 25 سانتي متر از چله رها شده سپس شروع به بافت قالي شود چرا كه در غير اينصورت قاليباف مجبور خواهد شد مدت زيادي را ( تا بالا آمدن قالي ) به حالت خميده و يا در وضعيت نامناسب نشسته كار بكند كه اثرات نامطلوب اين حالت كار باعث بيماريهاي استخواني از جمله كيفوزيس ( انحنا به عقب حول محور طولي بدن در قسمت پشتي ( لوردزيس ( انحنا به جلو حول محور طولي بدن در قسمت پشتي ) , نرمي استخوان و اسكوليوزيس ( انحنا ستون فقرات به دو طرف حول محور طولي بدن ) مي شود . 13 - پس از بافت هر 60 – 50 سانتي متر بايد قالي حول محور افقي پيچيده شود تا قاليباف مجبور به بالا نگهداشتن بازوها و يا بالا بردن سطح نشينگاه كه موجب آويزان شدن پاهاي ايشان خواهد شد نگردد . 14 - استفاده از ابزار كار مناسب و مرغوب با دسته چوبي يا باند پيچي شده , سرويس به موقع آنها و همچنين نگهداري مناسب ابزار كار و خوداري از بهم ريختگي و شلوغي محيط كار 15- رعايت اصول ايمني در سيم كشي برق ساختمان 16 – تهيه و تامين كپسول 3 كيلوئي آتش نشاني و جعبه كمك هاي اوليه با وسايل لازم ( چسب , باند , گاز , پنبه و ... ) 17 – نرمش هاي سبك گردن و كمر و مفاصل دستها و نشت و برخاست بمدت 5 دقيقه براي كاهش عوارض يك جا نشتن 18 – رعايت ساعات كار ( 8 ساعت در روز ) با استراحت كوتاه مدت در بين كار 19 – خودداري از بردن نخهاي قالي به دهان بعلت سمي بودن رنگهاي شيميائي بكار رفته در آن و مسموميت هاي احتمالي 20 – ضدعفوني پشمها قبل از استفاده , از بيماري خطرناك سياه زخم جلوگيري مي كند در صورتيكه نخ و پشم در خانه شسته شود رعايت بهداشت فردي و استفاده از دستكش توصيه مي گردد . ضمنا گرد و غبار پشم سبب ناراحتي هاي ريوي و چشمي مي گردد ( بويژه در پرداخت زني فرش ) 21 - نگهداري مواد آتش گير و سمي در خارج از كارگاه قاليبافي 22 – استفاده شاغلين از لبنيات , ميوه جات و سبزيجات تازه , گوشت و حبوبات 23 - واكسن كزاز براي قاليبافان ضروري است . 24 – عدم بكارگيري كودكان و نوجوانان زير 15 سال بويژه دختر بچه ها ( در صورتي كه دختران قبل از 15 سالگي بكار قالي بافي مشغول شوند شكل ساختماني لگني آنها تغيير كرده و در نتيجه زايمانهاي سختي خواهند داشت ) كه مي تواند در اثر نشتن مداوم بر روي تخته هاي سفت و سخت و باريك بوجود آيد . 25 – انجام معاينات پزشكي بصورت سالانه در خانه هاي بهداشت و مراكز بهداشتي – درماني به منظور آگاهي افراد از صحت سلامت خود منبع:اينترنت منبع : http://behdasht-herfei1388.blogfa.com/post-47.aspx
|
کانال تلگرام موسسه: