آدرس کانال تلگرام موسسه @iihsep

  •  » مطالب علمي
  •  » ايمني آزمايشگاه
  • ايمني در آزمايشگاه

    توضيح عمومي 
    دستيابي به محل هاي کاري ايمن و بهداشتي مسئوليت تشکيلات ، مدير آزمايشگاه ، پرسنل سرپرستي و در نهايت خود پرسنل آزمايشگاه مي باشد . هر کارمند آزمايشگاه بايستي از هر تلاشي براي حفاظت خود و همکارانش دريغ ننمايد . مدير آزمايشگاه بايستي بداند که حوادث علت دارند و بنابراين بوسيله يک برنامه ايمني خوب قابل پيشگيري هستند .

    يک مشکلي که مدير آزمايشگاه با آن روبرو ميشود ، تعارض آشکار ميان نيازمنديهاي ايمني و دقت و کارايي بيشتر در انجام فعاليتها مي باشد . به عنوان مثال لغو (ممنوع کردن ) مکش پيپت با دهان مي تواند بيشتر نادرست باشد تعارض بيشتر زماني است که موادي که معمولا مورد استفاده در رويه کاري قرار مي گيرند خطرناک نباشند . کار با پيپت يا استفاده از هودها ، دستکشها يا ماسکهاي صورت ، مدير آزمايشگاه را با مقاومت بسياري از کارمندان قرار مي دهد . عموما مدير بايستي ابتکار خود را در شروع روشهاي ايمني ترجيحا با قبول کارهاي غير عملي فرض شده ، به کار گيرد.
     
    سازماندهي براي ايمني
    اگرچه مسئوليت تعيين و اجراي برنامه ايمني آزمايشگاه نهايت با مدير آزمايشگاه است ، استثنا در آزمايشگاههاي کوچک ، مطلوب است تا مسئوليت اعضا کارمند به عنوان نماينده به افسر ايمني واگذار شود . افسر ايمني بايستي بخشي از تيم مديريتي براي بهينه سازي آموزش ايمني ، بازرسي ها ، تلقين فکري به کارکنان جديد و فراگيري بروز اطلاعات ايمني باشد . در تاسيسات بزرگ افسر ايمني ممکنه به صورت پاره وقت يا تمام وقت باشد . افسر ايمني بايستي ببينيد که تجهيزات حفاظت فردي پرسنل در دسترس باشد و مناسب استفاده شود . افسر بايستي بازرسيهاي دوره اي تجهيزات اضطراري از قبيل اطفا کننده هاي حريق ، سيستمهاي هشدار و علادم ايمني را انجام دهد . بازرسي دوره اي آزمايشگاه براي خطراتي که تحت پوشش قرار نگرفته اند مشاهده کند که پرسنل قوانين ايمني را رعايت مي کنند . و تذکرات را به افراد براي آگاهي از فعاليتهاي ايمن بدهد .

    ايمني پرتو ها بخش ويژه اي از کل برنامه ايمني است . يک فرد فني لايق بايستي به عنوان افسر ايمني پرتو در نظر گرفته شود . RSO از منابع راديواکتيو اطمينان حاصل کند و تجهيزات پرتو بطور ايمن بر طبق قوانين فدرال استفاده شود. يک کميته ايمني بايستي تعيين شود و بايستي حمايت مدير آزمايشگاه را داشته باشد . پيشنهادات کميته بايستي جدي تلقي گشته و بدون معطلي اجرا گردد . کميته هاي ايمني شامل افرادي است با تخصصهاي گوناگون که در تصميم سازي مرتبط با فعاليتهاي ايمني کمک مي کنند .
    به عنوان مثال شيميستها درباره حمل مواد شيميايي خطرناک در بخش باکتريولوژي بينش داشته باشند اين اسناد مي تواند ارزش آموزشي داشته باشد . بهتر است که به طور دوره اي اعضاي کميته ايمني چرخشي باشند تا بيشتر پرسنل شانس خدمت کردن داشته باشند .

    با استفاده از يک فرم گزارش استاندارد سوابق کليه حوادث ، بازرسيها ، آموزشها بايستي نگهداري شود . گزارش بايستي شامل اطلاعات کافي براي قادر ساختن افسر ايمني سرپرست و مدير براي تعيين اينکه چه اتفاقي افتاده ؟ زمان و مکان حادثه و نوع صدمات اگر وجود دارد و پيامدهاي آن را شامل مي شود . سازمان ايمني و بهداشت شغلي نياز به ثبت علل اصلي حوادث که باعث ناتواني شده در يک چارچوب مشخص دارد اگرچه آن براي ثبت تمامي حوادث از قبيل آنهايي که در ارزيابي برنامه ايمني کمک مي کند مفيد واقع مي شود . ثبت زمان و ماهيت هر حادثه ممکنه اهميت بيشتري داشته باشد اگر ناتواني رخ داده باشد و ادعاي خسارتي براي کارگر اختصاص يابد يک فايل از پيشنهادات افسر ايمني يا کميته ايمني تهيه نماييد تا بخوبي تمامي فعاليتهاي انجام شده بوسيله کارگران به عنوان بخشي از برنامه ايمني نمايان باشد . آموزش در تکنيکهاي ايمني نيازمند تلاش سنجيده بوسيله مديريت است. در آزمايشگاههاي بزرگ ، سمينارهاي ايمني مفيد هستند. استفاده از تکنيکهاي آموزشي شامل فيلمهاي آموزشي ، و ابزارهايي از قبيل خاموش کننده هاي حريق يا رسپيراتورها ، جداولي که در آن خطرات شيميايي آمده و روشهاي مناسب براي حمل و نقل آنها و دستورالعمل هايي براي ايمني آنها توضيح داده شود . به صورت دوره اي آموزش بايستي تجديد شود .
     
    تجهيزات ايمني براي آزمايشگاه
    3 نوع از خاموش کننده هاي حريق عموما موجود است .
    1- خاموش کننده هاي آبي براي حريقهايي با مواد قابل احتراق عادي از قبيل چوب و کاغذ مفيد است
    2- پودر خشک شيميايي موثر در مقابل بيشتر حريقها ، اما اختصاصا شامل مايعات آتش گير و فلزات و حريقهاي الکتريکي
    3- دي اکسيد کربن مفيد براي حريقهاي کوچک شامل مايعات آتش گير و براي استفاده محدود اطراف ابزار و تجهيزات الکترونيکي مفيد مي باشد .
    بسته به پتانسيل خطرات يک آزمايشگاه ممکنه بيشتر از يک نوع در هر اتاق خاموش کننده داشته باشد و به آساني در محلي در دسترس دور از خطر قرار داشته باشد.خاموش کننده هاي هالوژن در اتاقکهاي الکترونيکي ويژه با تجهيزات کامپيوتري که ممکنه بوسيله خاموش کننده هاي متداول آسيب ببينند به کار ميرود .
     
    پتوهاي حريق
    در محلي به آساني در دسترس قرار گيرد نزديک هر آزمايشگاه
     
    دوشهاي ايمني
    دوشهاي ايمني بخش درستي از يک آزمايشگاه مي باشد و در حوادثي که در آن اسيدها ، سودسوز آور يا ساير مايعات مضر ، آتش گرفتن لباسها و ديگر فوريتها وجود دارد ، مورد استفاده قرار ميگيرد . دوشها در محلي مناسب که يک آبگذر داشته باشد قرار دهيد و کف زير آن را از يخ زدگي محافظت و دايم و بطور منظم تست کنيد .
     
    شوينده هاي چشمي
    اهميت شوينده هاي چشمي بحث انگيز است . در زمان حادثه پرسنل به طور غير ارادي به سوي سينکها مي روند و با فشار زياد چشمها را مي شويند اما کمتر به سوي محل شوينده هاي چشمي مي روند ،‌ بنابراين شوينده هاي چشمي را در سينکها قرار دهيد . برخي از متخصصين معتقدند که جريان نوار مانند آب در شستن چشم تمايل به جلو بردن ذره داخل چشم داشته تا آنکه آنرا بيرون بياورد . استفاده از بطريهاي شستشوي چشم و مشکلاتشان در جاهاي ديگر توضيح داده شده است .
     
    سپرهاي حفاظتي
    بيشترين رواج استفاده از سپرهاي ايمني براي حفاظت پرسنل در برابر تشعشع از قبيل پرتوي ليزر و ماورابنفش منتشره ميباشد . هودهاي شيميايي مناسب با شيشه ايمني و درهاي قابل حرکت فراهم کنيد . حفاظها را زمانيکه با شيشه خلا يا سيستمهاي تحت فشار کار ميشود مورد توجه قرار دهيد.
     
    جعبه هاي ايمني
    جعبه هاي ايمني براي کاهش پيامد حادثه براي پيشگيري از از پاشش مواد مضر طراحي مي شود . جعبه ها براي انتقال مواد شيميايي بويژه اسيدهاي غليظ و قليا بکار ميرود . از قوطي هاي ايمني تاييد شده بوسيله آزمايشگاه استفاده کنيد .
     
    سيستمهاي محدود ويژه
    کار با مواد يا ارگانيسمهاي بي نهايت خطرناک يا آنهايي که ايروسلهاي يا بخارت سمي با عفوني توليد ميکنند ، بايستي در يک سيستم ويژه محدود انجام شود . چهار نوع اصلي وجود دارد . هودهاي فيوم ، هودهاي جريان آرام ، هودهاي خطرناک بيولوژيک و جعبه هاي دستکش دار .
     
    هودهاي فيوم
    براي حفاظت کارگران از مواد خطرناک هودهاي فيوم جريان هوايي را از آزمايشگاه درون هود ، فراهم مي کنند . هوا بعلاوه هر ماده سمي از هود مکش مي شود . روشها بايستي براي محدد کردم سميت انتشار يافته طراحي شود . بخاطر حدود کمي مواد سمي در هر مکش اجازه داده شده است . اسکرابرها براي جمع آوري مواد قابل حل شدن (حلالها) يا ذراتيکه مفيد هستند اما پيشگيري از انتشار اصلي ترجيح داده ميشود . استفاده از هود با سرعت جلوي نامناسب يا الگوي جريان غلط ممکنه پرسنل را مورد مواجهه جدي قرار دهد . حداقل سرعت جلويي بايستي نگهداشته و جريان هواي بوسيله وسايلي که بايستي کنترل شوند ، حفظ گردد .
     
    هودهايي با جريان آرام
    براي پيشگيري از آلودگي نمونه ها ، آزمايشگاهها مي توانند از هودهاي جريان آرام يا هودهاي فيوم جريان آرام استفاده کنند . يک هود جريان آرام هوايي براي اجتناب از آلودگي نمونه ها بوسيله محيط آزمايشگاه فراهم ميسازد اما هيچ سيستم مکشي نداشته و کارگران را از نمونه هاي منتشر شده حفاظت نمي کند . هود فيوم با جريان آرام هم هواي مطمئن و هم مکش دارد جريان ها بايستي با دقت براي دستيابي به حفاظت هم نمونه و هم کارگران تنظيم شوند .
     
    هودهاي خطرناک بيولوژيک
    هود خطر بيولوژيکي يک هود فيوم با جريان آرام ويژه است که براي پيشگيري از آلودگي بيولوژيکي کشتها بصورت همزمان ارگانيسمهاي کشت را از تماس با کارگران انتقال ارگانيسمهاي زنده يا اسپور بوسيله جريان غشايي و سيستم مکش جلوگيري مي شود اين هودها بطور عادي براي تست و دريافت گواهي سالي يکبار بررسي ميشود . لامپهاي ماورابنفش داخلي زمايکه اين هود ها براي استريليزاسيون داخلي بکار ميرود .
     
    جعبه هاي دستکش دار
    ابن جعبه ها براي ايجاد ايزولاسيون کافي بکار مي روند. کارگر با هيچ ماده يا آلودگي درون جعبه تماس ندارد . تجهيزات و مواد مي تواند در جعبه قرار بگيرد زمانيکه آلودگي زدايي شدند يا از يک قفل در حين استفاده بگذرند . اپراتور با دستانش در يک دستکش پلاستيکي يا لاستيکي که کاملا آب بندي شده کار مي کند . بسياري از طراحي ها براي بسياري از آزمايشات قابل استفاده است . جعبه دستکش دار در فشار منفي نگهداري ميشود هر هواي خارج شده از درون يک فيلتر کامل و جاذب مناسب اگرلازم باشد عبور داده مي شود . هواي مکشي بايستي حجم کوچک و از مواد آزمايشي تميز باشد. يک نقص در نگهداري فشار منفي نشاندهنده نشتي است و احتياج به متوقف کردن کار دارد.

    يک عنوان کوتاه مدت 1 جعبه هاي دستکش دار کيف دستکش پلاستيکي متورم بود اما فقط اگر در هودفيوم مود استفاده قرار مي گرفت . مواد خطرناک در درون کيف در جعيه اي مناسب در طول دستکاري نگهداري ميشد. جعبه هاي اب بندي يا مواد رقيق شده ممکنه حذف شوند از جعبه دستکش يا کيف اما پيشنهاد ميشود که پروتکلهايي براي اين قبيل مراحل تهيه شود. بازبيني شده و تاييد شود.
     
    تجهيزات حفاظت فردي و مواد
    تجهيزات حفاظت فردي شامل روپوش آزمايشگاه ، دستکش ها ، کفشها ، کلاه ،‌عينکها ،‌سپرها و ساير ايتمهاي ايمني توسط افراد به کار مي روند . انتخاب و استفاده آنها ، ناظر بر فعاليتهاي ويژه اي است که انجام ميشود ،‌قرار دارد. اين قبيل تجهيزات براي حفاظت مهم اند اما همچنين به عنوان يک يادآوري کننده نياز ايمني انجام وظيفه مي کند . اگر نياز به اين تجهيزات تعيين شود اين از مسئوليت مديران و سرپرستان است که از استفاده انها اطمينان حاصل کنند .
     
    پوشيدن لباس
    پوشيدن لباس فردي يک مانع ميان فرد و خطر ايجاد ميکند . کارکناني که با مواد راديواکتيو کار مي کنند مواد سرطانزاي احتمالي ، و مواد آسيب زا ممکنه نيازمند باشند تا زمانيکه وارد محيط کاري مي شوند لباس آزمايشگاه پوشيده و دوباره هنگام ترک محل کار لباس را تعويض کنند . اين فقط از انتقال مواد خطرناک به خارج از محيط کار کمک نمي کند بلکه همچنين حمل و تميز کردن لباسها را نيز شامل مي شود . لباسهاي مصرف شده آزمايشگاه بايستي سوزانده شوند .
     
    دستکشها
    دستکشها بسيار مهم هستند . دستکشهاي لاستيکي ممکنه زمانيکه مايعات خطرناک حمل ميشود . دستکشهاي سربي براي حمل مواد راديولوژيک و دستکشهاي جراحي براي حمل مواد آسيب زا مورد استفاده قرار ميگيرد. دستکشهاي عايق براي حمل مواد داغ و سرد ضروري است اما از استفاده دستکشهاي آزبستي اجتناب شود . دستکهاي کتاني براي حفاظت از دستگاهها(ابزارها ) دستکشهاي چرمي سنگين براي حمل حيوانات ممکنه مورد نياز باشد. انتخاب صحيح دستکشها يک مشکل جزيي نيست .
    در حال حاضر اطلاعات در مورد تراوش مواد در دستکشها در رنج وسيعي از حلالها در دسترس مي باشد .
     
    کفشهاي ايمني
    کفشهاي ايمني مورد نياز در آزمايشگاهها در جاييکه مواد يا تجهيزات سنگين حمل ميشوند . مورد نياز ميباشند . در وضعيتي مشابه کلاههاي سخت ممکنه مورد نياز باشند اگر ماشينکاري در بالاي سر در آزمايشگاه انجام ميشود .
     
    عينکهاي ايمني
    حتي اگر احتمال وقوع حادثه کوچک باشد، پيامد حوادث چشمي ممکنه بسيار جدي باشد. تمامي پرسنل آزمايشگاه بايستي از عينکهاي ايمني استفاده کنند. اينها از ترشح مواد ،‌برخورد مواد پرتاب شده ، پودرها يا مواجهه با پرتو ماورابنفش پيشگيري ميکنند . عموما عينکهاي ايمني استفاده نمي شوند اگر چه تمامي چشم را محافظت مي کنند . اگر کار داراي خطرات ويژه براي چشم باشد حفاظهاي اضافي را مد نظر قرار دهيد . به عنوان مثال استفاده از لنزها با فيلترهاي مخصوص براي دميدن در شيشه ، جوشکاري ، کار با ليزر يا مواجهه با شکلهاي ديگري از تشعشع اگر يک فرد بايستي در اتاقي با اشعه ماورابنفش کار کند . عينک ايمني با حفاظ کناري يا گوگلها با قطعات جامد استفاده کنند. براي فعاليتهاي مطمئن حفاظت را براي مواجهه پوستي فراهم کنيد . در کار با اسيد يا مواد خوردنده از سپرهاي حفاظتي صورت براي حفاظت نه فقط چشمها بلکه کل صورت استفاده کنيد.
     
    رسپيراتورها
    رسپيراتورها بايستي براي موقعيتهاي اضطراري که در مواجهه با گازها ، فيومها يا آيروسلها بوجود مي آيد در دسترس باشد و اتاق قبل از ورود تهويه گردد . در آزمايشگاههايي که از گاز سمي از قبيل برون تري فلورايد، کلرين ، دي متيل آمين ، اکسيد اتيلن ، فلورين و برميد هيدروژن استفاده ميکنند و رسپيراتورها تهيه شود و ترجيحا از نوع رساننده هوا(SCBA) يا دمنده هوا باشند اگر آزمايشگاهي از حيوانات عفوني استفاده مي کند که خطر آيروسلها ي عفوني نيز وجود دارد از رسپيراتورهاي تصفيه کننده هوا يا ماسکهاي صورت استفاده شود .
     
    نويسنده : مهران قلعه نوي
    منبع : http://hse-iranian.mihanblog.com/post/37