فصل چهارم ـ انواع الکترودهاي مورد استفاده در سيستم اتصال به زمين

ماده14ـ سه نوع الکترود متداول و مورد استفاده در سيستم اتصال به زمين عبارتند از:
1ـ الکترودهاي صفحه‌اي
2ـ الکترودهاي ميله‌اي
3ـ الکترودهاي تسمه‌اي
الکترودهاي صفحه‌اي
ماده15ـ براي استفاده از اين نوع الکترودها، صفحاتي از جنس مس با ابعاد حداقل 5/0 * 1 متر و ضخامت حداقل 2 ميليمتر و يا صفحاتي از جنس فولاد گالوانيزه با ابعاد حداقل 5/0 * 1 متر و ضخامت حداقل 3 ميليمتر پيشنهاد مي‌شود.
ماده16ـ الکترودهاي صفحه‌اي بايد در عمقي که رطوبت زمين به طور دايمي وجود دارد، نصب گردد.
ماده17ـ آماده‌سازي خاک اطراف الکترود صفحه‌اي به روش ذيل است:
ابتدا مخلوطي از نمک، خاکه زغال چوب و خاک رس را به ترتيب با نسبتهاي 1 و 4 و 35 در بيرون با آب به صورت گل درآوريد و اطراف صفحه الکترود را حداقل تا 20 سانتيمتر بالاتر از لبه بالايي صفحه با اين مخلوط پر کنيد. سپس خاک رس سرند شده را در داخل چاه بريزيد و به طور متناوب به آن آب اضافه کنيد.
ماده18ـ الکترودهاي صفحه‌اي بايد به صورت عمودي نصب شوند.
ماده19ـ اتصال سيم ارت به الکترود صفحه‌اي بايد حداقل در دو نقطه مجزا انجام شود.
ماده20ـ براي اتصال سيم ارت به الکترود صفحه‌اي در صورت امکان جوش نقره بهتر است و جوش احتراقي (ترميت) نيز روش مناسبي است. ضمن اينکه استفاده از کلمپ نيز جايز است.
ماده21ـ سيم اصلي اتصال به زمين (سيم ارت) متصل به صفحه مسي بايد داراي سطح مقطع 50 ميليمتر مربع از جنس مس باشد (سيم شماره50).
ماده22ـ فاصله لبه بالايي الکترود صفحه‌اي از سطح زمين نبايد از 600 ميليمتر کمتر باشد.
ب ـ الکترودهاي ميله‌اي
ماده23ـ براي استفاده از الکترودهاي ميله‌اي، ميله‌هايي از جنس مس يا فولاد با روکش مس يا فولاد زنگ‌نزن و يا فولاد گالوانيزه پيشنهاد مي‌شود.
ماده24ـ قطر الکترودهاي ميله‌اي از جنس مس و فولاد با پوشش مس به ترتيب 12 ميليمتر و 16 ميليمتر و براي ميله‌هايي از جنس فولاد گالوانيزه 16 ميليمتر پيشنهاد مي‌شود.
ماده25ـ سيم اصلي اتصال به زمين که از سر چاههاي ارت يا الکترودهاي ميله‌اي گرفته شده و به شينه اصلي اتصال به زمين (ارت) وصل مي‌شود، بايد سيم مسي شماره 50 باشد.
ماده26ـ استفاده از الکترودهاي ميله‌اي در مناطق خشک  که رسيدن به لايه‌هاي مرطوب خاک در عمق کم امکان‌پذير نيست، توصيه نمي‌شود.
ج ـ الکترودهاي تسمه‌اي
ماده27ـ در صورتي که خاک محل نصب الکترودهاي صفحه‌اي يا ميله‌اي سخت باشد، به گونه‌اي که حفر چاه و رسيدن به لايه‌هاي مربوط خاک عملاً غيرممکن يا دشوار باشد، مي‌توان از سيستم الکترودهاي تسمه‌اي استفاده کرد. بدين صورت که الکترودها در خاک، به صورت افقي قرار مي‌گيرند.
ماده28ـ از الکترودهايي به شکل تسمه مسي بدون روکش قلع با ضخامت مس حداقل 2 ميلي‌متر و يا تسمه فولادي گالوانيزه گرم با سطح مقطع حداقل 100 ميلمتر مربع (30 * 5/3 ) و يا حتي سيم مسي لخت با سطح مقطع 25 ميليمتر مربع (قطر 6/5 ميليمتر) مي‌توان به عنوان الکترود افقي استفاده کرد.
ماده29ـ ضخامت الکترود تسمه‌اي نبايد بيش از يک هشتم پهناي آن باشد.
ماده30ـ عمق دفن الکترودتسمه‌اي و پهناي آن تأثير نسبتاً کمي روي مقاومت دارند. بنابراين، عمق دفن الکترودهاي تسمه‌اي (افقي) بين 6/0 تا 2 متر پيشنهاد مي‌شود.
ماده31ـ علاوه بر سيم تسمه‌اي شکل مي‌توان از سيم گرد نمره 50 نيز به عنوان الکترود تسمه‌اي استفاده کرد.
ماده32ـ طول الکترودهاي افقي تسمه‌اي يا سيم گرد، در چهار وضعيت تک رشته‌اي ( ـ ) ، و دو رشته عمود برهم ( ?  )، سه رشته با زاويه 120 درجه نسبت به يکديگر ( Y ستاره)و چهار رشته عمود بر هم (صليبي + ) مطابق جدول شماره (1) براي دو نوع خاک رس و خاک آهکدار مشخص شده است.
(جدول1: طول الکترودهاي تسمه‌اي (افقي) در چهار وضعيت مخلتف براي دو نوع خاک)

ماده33ـ سيم اتصال به زمين متصل به الکترود تسمه‌اي بايد نمره 50 از جنس مس باشد.

فصل پنجم ـ مقاومت ويژه خاک و محل نصب الکترودها

ماده34ـ مقاومت يک الکترود اتصال به زمين به مقاومت ويژه الکتريکي خاکي که الکترود در آن نصب شده است، بستگي دارد. به همين جهت، اين عامل مي‌تواند به منظور تصميم‌گيري در انتخاب سيستمهاي حفاظتي مهم باشد.
ماده35ـ مقاومت ويژه خاک به ميزان رطوبت خاک و ترکيبات شيميايي و نمکهاي محلول موجود در خاک و اندازه و توزيع دانه‌ها و نزديکي آنها به يکديگر بستگي دارد.
مقاومت ويژه بعضي از انواع خاک برحسب اهم ـ متر در جدول شماره2 آمده است.
(جدول2: مقاومت ويژه بعضي از انواع خاک بر حسب اهم ـ متر)
ماده36ـ محل نصب الکترود بر حسب انواع خاک به ترتيب ذيل انتخاب مي‌شود:
الف) زمين باتلاقي مرطوب؛
ب) خاک رس، خاک گلداني، زمين قابل کشت، خاک گلداني مخلوط با کمي شن؛
ج) خاک رس و خاک گلداني مخلوط با درصدي از شن، سنگ و سنگريزه؛
د) شن خيس و مرطوب و زغال سنگ؛
ماده37ـ در صورت امکان نبايد از شن خشک، سنگريزه، سنگ آهک، سنگ مرمر سياه، گرانيت و زمين خيلي سنگي يا محلهايي که در آن صخره‌هاي خيلي نزديک به سطح زمين وجود دارد، استفاده کرد.
ماده38ـ محل نصب الکترودها بايد به گونه‌اي انتخاب شود که زهکشي آن کم باشد.
براي پايين بردن رطوبت  در زمينهايي که سطح آب آنها بالاست، در قسمت انتهايي زمين کانالي حفري مي‌شود که رطوبت اضافي آن را مي‌گيرد تا زمين قابل استفاده باشد. بنابراين براي احداث سيستم اتصال به زمين در اين گونه زمينها بايد توجه شود که اگر سطح آب خيلي بالا باشد (به طوري که اطراف الکترود پر آب شود)، باعث اکسيده شدن و از بين رفتن الکترود خواهدشد. از سوي ديگر، در صورت پايين بودن بيش از حد رطوبت، خاک اطراف الکترود خشک شده، مقاومت الکتريکي آن بالا رفته و در نتيجه جريان اتصالي را به راحتي به زمين انتقال نمي‌دهد. بنابراين براي تنظيم رطوبت خاک، عمق کانال زهکشي بايد مناسب باشد.
ماده39ـ از محلهايي که رطوبت آن ناشي از عبور جريان آب است (مانند بستر رودخانه‌ها)، بايد اجتناب شود. زيرا در چنين شرايطي ممکن است نمکهاي سودمند کاملاً شسته شوند.
ماده40ـ استفاده از لوله پلاستيکي يا فلزي براي آب دهي چاه ارت بلامانع است. به ويژه اگر همراه با بي‌کربنات دو سود باشد. (در فصل خشک).
ماده41ـ در محلهاي ساختماني يا مکانهايي که عمليات کندن و خاکبرداري و خاکريزي و انجام شده، با توجه به امکان تغيير شرايط محلي، الکترودها بايد در عمق بيشتر دفن شوند.
ماده42ـ محل نصب الکترودها بايد به گونه‌اي انتخاب شود که کود و ساير و مواد ديگر به آن تراوش نکند.
ماده43ـ در مناطقي که مقاومت ويژه خاک زياد است، مي‌توان خاک محل چاه و اطراف الکترود را با خاک آماده‌سازي شده جايگزين کرد.
ماده44ـ در مناطق شمال کشور مانند گيلان و مازندران که رطوبت دايمي در سطح زمين وجود دارد، بهتر است از الکترودهاي ميله‌اي استفاده شود.
ماده45ـ در مناطق خشک کويري و نيز در مناطقي که خاک زمين آنها دج (سفت) است، استفاده از الکترودهاي افقي پيشنهاد مي‌شود.
ماده46ـ در زمينهاي آبرفتي (زمينهايي که در مسير رودخانه‌ها واقع شده‌اند و مواد کاني آنها شسته شده است) بايد از الکترودهاي افقي استفاده شود و خاک اطراف الکترود تعويض (آماده‌سازي) شود.
ماده47ـ الکترودهاي صفحه‌اي تنها در مناطقي نصب مي‌شوند که رطوبت کافي دراعماق زمين وجود داشته باشد.
ماده48- آماده سازي خاک فقط براي تأسيسات الکتريکي موقت مي‌تواند اقتصادي ترين راه باشد و براي تأسيسات با طول عمر بيشتر شايد بهتر باشد خاک اطراف الکترودها با مواد ذيل که مقاومت ويژه پايين تري دارند، تعويض شود:
الف) بنتونيت: ماده جاذب رطوبت است.
ب) بتون: مخلوطي از شن و ماسه و سيمان و آب است.
ج) بتون هادي که در آن به جاي شن معمولي از دانه هاي زغالي استفاده شده است.
ماده49ـ در صورت استفاده بيش از يک الکترود (صفحه اي يا ميله اي) حداقل فاصله دو الکترود بايد برابر با عمق دفن آنها باشد.
ماده50 ـ در مواردي که کارگاه در مناطق مرطوب قرار گرفته باشد، کليه تجهيزات بايد بادوام بوده و به طور مرتب بازرسي شوند و نسبت به زمين کردن آنها و مدارهاي حفاظتي توجه خاص به عمل آيد.

فصل ششم ـ الکترودهاي متفرقه

ماده51 ـ ترمينال اصلي سيستم اتصال زمين بايد قابل دسترسي باشد تا بتوان در صورت لزوم تأسيسات را از سيستم اتصال به زمين جدا کرده و اندازه گيريهاي مربوط به‌اتصال به زمين را به راحتي انجام داد.
ماده52 ـ الکترودهاي متفرقه، اجزاي هادي تأسيسات و تجهيزاتي از جنس مس، آهن، فولاد و غيره هستند که در ساختمانها و تأسيسات مربوط به آن براي مصارف ويژه به کارگرفته مي شوند و درهمبندي براي پايين آوردن مقاومت کل مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
ماده53 ـ غلافهاي فلزي و زره کابلها را که معمولاً به منظور ايجاد مسيري براي هدايت جريان اتصالي به نقطه خنثاي منبع در محل ترانسفورماتور مورد استفاده قرار مي‌گيرد، مي توان به عنوان الکترود متفرقه محسوب کرد، به شرطي که حداقل به‌طور300 متر در زير خاک مدفون باشد.
ماده54 ـ سازه هاي قسمتهاي فلزي که در پي‌هاي بتوني ساختمان قرار گرفته‌اند، مي توانند به عنوان يک الکترود اتصال به زمين موثر و آماده به حساب آيند. سطح کل الکترودي که توسط اجزاي فلزي در پي ساختمانهاي بزرگ ايجاد مي‌شود، مي‌تواند مقاومت الکتريکي کمتري را نسبت به زمين البته در مقايسه با روشهاي ديگر ايجاد کند.
مقاومت اجزاي فولادي مستقر در حجم بتون يا ميلگردهاي به کار رفته در بتون نسبت به زمين برحسب نوع خاک و ميزان رطوبت آن و شکل پي متفاوت خواهد بود. بتون جاذب رطوبت است، به ويژه در مناطق غيرخشک، هنگام قرار گرفتن در درون خاک، مقاومت ويژه اي در حدود 30تا90 اهم متر دارد که کمتر از بعضي از انواع خاک است.
ماده55 ـ مقاومت الکتريکي قسمتهاي فلزي که به عنوان الکترود مورد استفاده قرار مي‌گيرند، بايد نسبت به زمين، اندازه گيري و در فواصل زماني منظم مقدار آن کنترل شود.
ماده56 ـ بايد از برقراري اتصال الکتريکي بين کليه اجزاي فلزي که جزء الکترود اتصال به زمين محسوب مي‌شوند، اطمينان حاصل شود.
ماده57- براي اتصال الکتريکي بين اجزاي فلزي به کاررفته در حجم بتون يا در زير سطح زمين مانند ميلگردهاي بتون، بهترين روش جوشکاري در بالاي سطح زمين است.
ماده58- در مورد پيچهاي مهار (انکربولت) اين کار معمولاً از طريق دو زدن هر محل اتصال سازه‌اي به کمک يک هادي همبندي انجام مي‌شود. اين امر به ويژه در مورد سطوحي که ممکن است قبل از نصب، رنگ بخورند، صورت مي‌گيرد.
ماده59- الکترود چنبره‌اي:
نوعي الکترود است که در بعضي مناطق و براي مصارف پايين شدت جريان مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد. در اين روش از سيم لختي با نمره50 به صورت چنبره‌اي با شعاع بيروني40 سانتي متر تعداد5 حلقه (که در ته چاه اتصال به زمين (ارت) قرار مي‌گيرد) استفاده مي‌شود.
ماده60- در کارگاههاي کوچک نيز ايجاد سيستم اتصال به زمين مناسب با استفاده از الکترودهاي صفحه‌اي، ميله‌اي و يا تسمه‌اي الزامي است و همبنديها نيز طبق معمول اجرا مي‌شود.
ماده61 ـ در کارگاهها و کارخانه‌هاي بزرگ، نمي‌توان از الکترودهاي متفرقه به‌عنوان الکترودهاي اصلي سيستم اتصال به زمين استفاده کرد. در اين حالت علاوه بر ايجاد سيستمهاي اتصال به زمين مطمئن بايد الکترودهاي متفرقه را نيز با آنها همبندي کرد.
ماده62 ـ براي تأسيسات نمي‌توان از لوله هاي آبرساني عمومي، لوله‌هاي گاز، نفت، هواي فشرده و فاضلاب به عنوان تنها وسيله اتصال به زمين استفاده کرد.
ماده63 ـ سيم نول بايد به نحو موثري به زمين وصل شده باشد تا در صورت بروز اتصالي بين سيم فاز و يک سيم اتصال به زمين با مقاومت کم (غير از اتصال مستقيم فاز و نول) مثلاً از طريق لوله‌کشي آب، ولتاژ سيم نول نسبت به اتصال زمين از مقدار مجاز50 ولت تجازو ننمايد. بنابراين مقدار مقاومت سيم نول بايد يک اهم يا کمتر باشد. (با اتصال به هاديهاي بيگانه).
تبصره:
منظور از مقاومت نول، کل مقاومت سيم نول است که ممکن است شامل چندين الکترود اتصال به زمين در نزديکي پست ترانسفورماتور يا ژنراتور و اتصالات زمين کابلهايي با غلاف فلزي، اتصالات زمين خطوط هوايي در ابتدا و انتهاي هر خط اصلي و غيره باشد.
ماده64- مقاومت کل سيستم الکترودهاي اتصال به زمين (بدون اتصال به نول) بايد کمتر از 2اهم باشد.
ماده65ـ مقاومت کل الکترودهاي اتصال به زمين تا شعاع 100متري پست برق نبايد از 5 اهم تجاوز کند.
ماده66 ـ مقاومت کل الکترودهاي اتصال به زمين مدارهاي تغذيه کارگاهها و کارخانه‌ها اعم از هوايي يا کابلي (باغلاف فلزي يا غلاف عايق) که طول آنها200 متر باشد، نبايد از 5 اهم تجاوز نمايد.
ماده67 ـ چنانچه طول سوله (ساختمان، کارگاه و غيره) يا فاصله سوله‌ها نسبت به‌يکديگر بيشتر از 200متر باشد، بايد ميان آنها چاه اتصال به زمين (چاه ارت) احداث شود و مقاومت کل آن نبايد از5 اهم تجاوز کند (شکل8)
ماده68 ـ به کارگرفتن الکترودي با حداقل مقاومت 5 اهم در100 متري پست برق براي پوشش دادن منطقه در موارد بحراني، الزامي است.
(شکل)
ماده69 ـ استفاده از الکترودهاي زمين در فاصله200 متري پست باعت مي‌شود که در صورت بروز اتصالي بين يک هادي فاز و هادي حفاظتي، ولتاژ هادي حفاظتي و بدنه‌هاي هادي متصل به آن، به زمين نزديکتر شده و در نتيجه ولتاژ تماس يا ولتاژ برق گرفتگي نيز کمتر مي‌شود. (گستردگي زمين باعث کاهش راکتانس زمين مي‌شود، در صورتي که راکتانس سيم با افزايش طول افزايش مي‌يابد).
ماده70ـ در صورتي که تعداد پست برق دو يا بيشتر باشد، اگر پستها در حوزه همديگر قرار گرفته باشند، مجموع مقاومت الکترودهاي حفاظتي 2اهم براي هر دو پست کافي است. اما اگر حوزه پستها جدا باشد، يعني پستها نسبت به همديگر در فاصله دورتر قرار گرفته باشند، در آن صورت بايد مقاومت الکترودهاي زمين هر پست به تنهايي2 اهم باشد و سپس با سيم رابط مناسبي به همديگر اتصال داده شوند.

فصل هفتم ـ همبندي سيستم

ماده71ـ همبندي سيستم عبارت است از اتصال اجزاي مختلف سيستم اتصال به‌زمين به يکديگر به منظور هم پتانسيل کردن قسمتهاي مختلف تأسيسات.
ماده72ـ به منظور هم پتانسيل کردن، بايد قسمتهايي از هاديهاي بيگانه به‌ترمينال اصلي اتصال به زمين (ارت) تأسيسات همبندي شوند که عبارتند از:
لوله‌هاي فلزي گاز و نفت و آب و هواي فشرده، فاضلاب، لوله‌ها و مجراها و ساير سرويسها، سيستمهاي حرارت مرکزي تهويه هوا، قسمتهاي فلزي در دسترس ساختمان و صاعقه‌گير.
ماده73ـ سيمهاي همبندي لوله‌هاي آب و گاز بايد تا حد امکان نزديک به نقطه ورود آنها به ساختمان باشد (بعد از کنتور در طرف مصرف کننده و قبل از انشعاب لوله‌ها).
تبصره:
در مورد کنتورهاي نصب شده در داخل ساختمان، اتصال بايد در فاصله حدوداً 600 ميليمتر از کنتور باشد.
ماده74ـ انشعاباتي از سيم اتصال به زمين بايد براي تجهيزات کمکي مانند تابلوهاي کنترل ورله، اجزاي فلزي سازه‌ها و تأسيسات اطفاي حريق در نظر گرفته شوند.
ماده75ـ اتصالات انشعابي بايد از شينه اصلي اتصال به زمين براي هر يک از دستگاههاي تأسيسات برده شوند.
ماده76ـ در صورتي که چند دستگاه در کنار يکديگر قرار داشته باشند، به جاي انشعابات طولاني از شينه اصلي، از يک حلقه کمکي با انشعابات کوتاه استفاده شود.
ماده77ـ قسمتهاي هادي بيگانه سيستم بايد به کليه بدنه‌هاي هادي که بطور همزمان در تماس هستند، اتصال فلزي مستقيم داشته باشند.
تبصره:
اگر اين اتصال از طريق تجهيزاتي که به قسمتهاي فولادي مشترک وصل است، امکان‌پذير نباشد، بايد بدنه‌هاي هادي و قسمتهاي هادي بيگانه با استفاده از سيمهاي همبندي به يکديگر متصل شوند.
ماده78ـ در مواردي که دو يا چند ايستگاه در نزديکي يکديگر قرار داشته و يک واحد به حساب آيند، سيستمهاي زمين آنها بايد با يکديگر همبندي شوند، به طوري که کل منطقه تحت تأثير يک سيستم زمين قرار گيرد. اگر ايستگاهها داراي فصل مشترکي با يکديگر باشند، دو جبهه مماس سيستمهاي زمين آنها بايد به يکديگر وصل شوند تا کل منطقه با يک سيستم زمين پوشش داده شود. در صورتي که فاصله بين دو ايستگاه آن قدر زياد باشد که نتوان آنها را دو ايستگاه مجاور هم به حساب آورد، هادي زمين رابط با سطح مقطع کافي بايد پيش‌بيني شود تا اطمينان حاصل شود که جريان اتصالي از طريق زره يا غلاف کابلها برقرار نخواهد شد (به دليل جلوگيري از آسيب ديدن عايق کابل در اثر ايجاد حرارت جريان اتصالي، زيرا هادي تحمل گرماي زياد را دارد)
ماده79ـ در کارخانه‌ها براي اتصال زمين پستها به يکديگر نمي‌توان از زره يا غلاف کابلها استفاده نمود.
ماده80 ـ در کارخانه‌هايي که دو پست يا بيشتر، سالن واحدي را که داراي اسکلت فلزي است تغذيه مي‌کنند، وجود سيم رابط الزامي است و استفاده از اسکلت فلزي کافي نيست زيرا مقاومت آهن از سيم مسي بالاتر است.
ماده81 ـ اگر دو پست مجزا هر کدام ساختمان مجزايي را که داراي اسکلت فلزي است، تغذيه کنند، براي اتصال دو پست به يکديگر بايد از سيم رابط مسي با سطح مقطع کافي جهت اتصال نولهاي دو پست به يکديگر استفاده نمود و اتصال دو اسکلت فلزي به وسيله يک هادي با سطح مقطع کافي به صورت هوايي با زميني کافي نيست.
ماده82 ـ اتصال زمين کارخانه‌هاي مجاوز (همسايه)ـ با پستهاي مجزاـ به يکديگر منطقي نيست و تنها در صورت توافق مالکين مي‌توان زمينهاي آنها را به يکديگر متصل کرد.
ماده83 ـ براي جلوگيري از ايجاد جرقه (در اثر اختلاف پتانسيل)، صاعقه‌گير، مخازن مواد شيميايي قابل اشتعال و اتصال به زمين برق ـ در صورتي که زمين آنها يکي باشد بايد همبندي شوند.
تبصره:
در صورت جدا بودن منابع شيميايي آتشزا مي‌توان اتصال به زمين جداگانه‌اي را براي آنها در نظر گرفت.

فصل هشتم ـ انتخاب نصب هادي زمين

ماده84 ـ هادي زمين (سيم اتصال به زمين) قسمتي از سيستم زمين است که الکترود زمين را به ترمينال اصلي زمين وصل مي‌کند.
ماده85 ـ از آلومينيوم لخت يا آلومينيوم داراي پوشش مس نبايد در تماس با زمين چه به عنوان الکترود و چه به عنوان هادي زمين استفاده کرد. در محيط‌هاي مرطوب نيز نبايد از اين مواد به عنوان هادي زمين استفاده نمود.
ماده86 ـ سيم هادي زمين (سيم اصلي اتصال به زمين) بايد از نظر مکانيکي استحکام لازم را داشته باشد.
ماده87 ـ هادي اتصال به زمين بايد در مقابل خوردگي شيميايي و الکترو شيميايي استحکام لازم را داشته باشد.
تبصره:
منظور از خوردگي شيميايي اثر مواد شيميايي خاک برروي فلز هادي اتصال زمين و منظور از خوردگي الکترو شيميايي تشکيل پيل به وسيله فلزات ناهمگون در زمين است. (مانند مس و فولاد که مس نسبت به فولاد قطب مثبت تشکيل داده، سبب خوردگي سريع خواهد شد.
ماده88 ـ براي اطمينان از استحکام سيم اتصال به زمين سطح مقطع آن طبق جدول3 انتخاب مي‌شود.
ماده89 ـ سيم لخت اتصال زمين تا حد امکان نبايد از داخل لوله‌هاي فلزي عبور کند. زيرا قبل از اتصال سيم ارت به شينه اتصال به زمين (ارت)، سيم اتصال زمين (ارت) نبايد با زمين اتصال داشته باشد و در صورت استفاده از لوله‌هاي فلزي امکان اتصال وجود دارد.
تبصره: تنها در جاهايي که امکان آسيب ديدن سيم حفاظتي وجود دارد، استفاده از لوله‌ فلزي پيشنهاد مي‌شود.
ماده90 ـ هادي مسي لخت نبايد در طول مسير تا محل اتصال به هادي خنثي با هادي خنثي يا زمين، تماس الکتريکي داشته باشد. زيرا اگر مقاومت الکترود زمين زيادتر از حد مجاز شود، يا سيم اتصال زمين از الکترود ارت قطع گردد، به هنگام اتصال کوتاه ايجاد ولتاژ تماس خواهد کرد.
ماده91ـ چنانچه سطح مقطع هاديهاي فاز کمتر از10 ميليمتر مربع باشد، هادي خنثي (نول) و حفاظتي (ارت) بايد از يکديگر مجزا باشند و در مورد سطح مقطع هاديهاي فاز براي10 ميليمتر مربع و بيشتر مي‌توان از يک هادي مشترک به عنوان هادي خنثي (نول) و حفاظتي استفاده کرد.
(جدول3: سطح مقطع سيمهاي به کار رفته در سيستم اتصال به زمين (mm2))
ماده92ـ وجود شينه اتصال به زمين (ارت) در تابلوي اصلي الزامي است، به طوري که سيم اتصال به زمين از الکترود به اين شينه آمده و سپس از ترمينال اصلي به‌قسمتهاي مختلف منتقل مي‌شود.
ماده93ـ وجود شينه نول در تابلوي اصلي الزامي است.
ماده94ـ در سيستم TN-C-S که در اکثر موارد مورد استفاده است، اتصال شينه نول به شينه ارت در تابلوي اصلي ـ و فقط در تابلوي اصلي ـ الزامي است.
ماده95ـ با توجه به اينکه شينه نول از طريق سيم اتصال زمين به بدنه تابلو وصل است براي تسهيل در عيب يابي آن را بايد روي مقره عايق سوار کنند.
ماده96ـ سيمهاي اتصال به زمين (ارت) را مي‌توان از شينه اصلي اتصال به زمين (ارت) به صورت دسته‌اي به قسمتهاي فلزي هر جزء از تجهيزات وصل کرد.
ماده97ـ در صورت دفن سيمهاي ارت فولادي يا مسي لخت در زمين، اگر اين سيمها به منظور کاهش مقدار مقاومت اتصال به زمين ايستگاه در نظر گرفته شده باشد (به عنوان الکترود محسوب شود)، بايد حداقل در عمق 25 سانتيمتري زمين دفن کرد.
ماده98ـ از سيم آلومينيوم نمي‌توان به عنوان سيم ارت دفن شده در زمين استفاده کرد.
تبصره:
از سيم آلومينيومي تنها در صورتي مي‌توان در زير سطح زمين استفاده کرد که در برابر تماس با خاک و رطوبت حفاظت شده يا داراي غلاف مناسب باشد.
ماده99ـ هنگام دفن سيمهاي چند مفتولي بايد دقت شود که مفتولها از يکديگر جدا نشده و شکل اصلي سيم حفظ شود.
ماده100ـ اگر سيمهاي ارت مدفون در زمين در برابر خوردگي حفاظت شده باشد، اما داراي حفاظت مکانيکي نباشد، براي مس و فولاد گالوانيزه گرم، سطح مقطع بايد بيش از 16 ميليمتر باشد.
ماده101ـ در صورتي که سيم مدفون در زمين در برابر خوردگي حفاظت نشده باشد، سطح مقطع براي سيم مسي بايد بيش از 25 ميليمتر مربع و براي سيم فولادي بيش از 50 ميليمتر مربع باشد.
ماده102ـ ضخامت سيم تسمه‌اي بي‌حفاظ دفن شده در زمين براي فولاد گالوانيزه نبايد از3 ميليمتر کمتر باشد.
ماده103ـ ضخامت سيم تسمه‌اي بي حفاظ دفن شده در زمين براي مس نبايد کمتر از2 ميليمتر باشد.
ماده104ـ هنگام اتصال سيم اصلي اتصال زمين (ارت) به الکترود، مواد به کار رفته در اتصالات بايد با مواد بکار رفته در الکترود و سيم اتصال به زمين سازگار باشد تا ميزان خورندگي گالوانيک به حداقل برسد.
ماده105ـ مواد بکار رفته در اتصالات بايد از نظر استحکام مکانيکي مقاوم باشند و به گونه‌اي محکم اتصال را برقرار نمايند.
ماده106ـ اتصال الکترودهاي صفحه مسي به سيم اتصال به زمين بايد از نوع اتصال دهنده مسي، جوش يا پرچ باشد. محل اين اتصال بايد با پوشش ضخيمي از قير يا مواد مناسب ديگر حفاظت شود.
ماده107ـ براي اتصال انشعابي سيمهاي چند مفتولي به سيم اصلي اتصال زمين مي‌توان از اتصالات نوع فشاري (کلمپ) استفاده نمود.
  در صورت استفاده از بستهاي پيچي، پيچها بايد گشتاوري حداقل برابر 20 نيوتن‌متر را تحمل کنند.
ماده109ـ در صورت استفاده از تسمه به عنوان سيم اتصال به زمين و اتصال آن به‌تجهيزات نبايد تسمه را براي پيچي که قطر آن از يک سوم پهناي تسمه بيشتر است، سوراخ کرد.
ماده110ـ اتصالات آلومينيوم به آلومينيوم مي‌تواند با استفاده از روشهاي جوش قوس تنگستن ـ گاز خنثي(TIG) خنثي، يا جوش قوس فلزـ گازخنثي  (MIG) ، جوشکاري با گاز اکسي استيلن يا لحيم سخت يا لحيم سردپرسي، اتصال پرسي و اتصال پيچي انجام شود.
ماده111ـ اتصال بين آلومينيوم و مس بايد از نوع پيچي، جوش سرد و يا جوش مالشي باشد و در ارتفاع حداقل250 ميليمتري از سطح زمين قرار گرفته باشد.
ماده112ـ اتصالات بين مس و مس مي‌تواند با يکي از روشهاي لحيم کاري سخت فاقد روي با نقطه ذوب حداقل600 درجه سانتيگراد، پيچ کردن، لحيم کاري فشاري، جوشکاري حرارتي و جوشکاري پرس سرد انجام شود.
ماده113ـ هنگام اتصال سيم اتصال به زمين (ارت) به تجهيزات، اگر فلز رنگ شده باشد، بايد هنگام وصل به قسمتهاي فلزي گالوانيزه، قلع اندود کرد.
ماده114ـ در تأسيساتي که اتصال سيم همبندي اتصال زمين به تجهيزات در معرض خوردگي قرار دارد، بايد از طريق رنگ ماستيک قيري يا لفاف حفاظتي مناسب اين اتصالات حفاظت شوند.
ماده115ـ اتصالات زمين به برقگيرها بايد داراي سطح مقطع کافي بوده و تا حد امکان راست و مستقيم باشد و اين اتصالات نبايد از لوله‌هاي آهني يا ساير اجزاي آهني يا فولادي ـ که باعث افزايش امپدانس ضربه مي‌شوند ـ بگذرد.
ماده116ـ اتصالات سيم اتصال به زمين به تجهيزات تا حد امکان بايد به گونه‌اي باشد که سطوح تماس در يک صفحه قائم قرار گيرند.
ماده117ـ در مواردي که از غلاف فلزي و زره فلزي کابل استفاده شود، غلاف و زره بايد با لحيم کاري به يکديگر همبندي شده و اتصال اصلي هادي حفاظتي به کابل با لحيم کاري به زره انجام شود.